Azərbaycan qədim tarixə, zəngin mədəniyyətə və dini irsə malik bir ölkədir. Bu torpaq, İslamın geniş yayıldığı dövrlərdən etibarən müsəlman aləminin ayrılmaz bir hissəsi olmuş və bu statusunu tarix boyu qoruyub saxlamışdır. Azərbaycanın müsəlman dünyasındakı dəyərli yeri, onun coğrafi mövqeyi, mədəniyyəti, dini və mənəvi dəyərləri ilə sıx bağlıdır.
İslam dini VII əsrdə Azərbaycan ərazisinə daxil olmuş və qısa müddət ərzində burada geniş yayılmışdır. Ərəb xilafətinin hakimiyyəti dövründə İslam dini təkcə dini inanc olaraq deyil, həm də mədəniyyətin və cəmiyyətin əsas təməllərindən biri kimi qəbul edilmişdir. Bu dövrdə Azərbaycanın şəhərləri – Şamaxı, Gəncə, Bərdə və başqaları – İslam mədəniyyətinin və elminin mərkəzlərinə çevrilmişdir.
Azərbaycan müsəlman aləminə çoxsaylı töhfələr vermişdir. Böyük Azərbaycan alimləri, filosofları və şairləri İslam dünyasının elmi və mədəni inkişafına əvəzsiz töhfələr bəxş etmişdir.
Bununla yanaşı, Azərbaycan memarlıq sənəti də İslam aləminin incilərindən biri olmuşdur. Şirvanşahlar Sarayı, Qız Qalası və Gəncə Cümə Məscidi kimi abidələr bunun bariz nümunəsidir.
Müasir dövrdə Azərbaycan İslam həmrəyliyinin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır. Azərbaycan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının fəal üzvü kimi müsəlman ölkələri arasında birliyi və əməkdaşlığı təşviq edir. 2017-ci ildə Bakıda keçirilən “İslam Həmrəyliyi Oyunları” bu istiqamətdə atılan mühüm addımlardan biri olmuşdur.
Azərbaycan həmçinin İslam dünyasının problemlərinə həssas yanaşır. Fələstin məsələsi, müsəlman ölkələrindəki münaqişələr və digər məsələlərdə Azərbaycan həmişə ədalətli mövqe nümayiş etdirir və müsəlman xalqlarının haqlarını müdafiə edir.
Azərbaycan müasir, dünyəvi dövlət olsa da, İslam dəyərlərini qorumaq və inkişaf etdirmək üçün ciddi səylər göstərir. Ölkədə məscidlərin bərpası, dini maarifləndirmə işləri və mənəvi irsin qorunması istiqamətində çoxsaylı layihələr həyata keçirilir. Heydər Əliyev Fondu bu sahədə xüsusi fəallıq göstərir.
Azərbaycan tarixən müsəlman aləminin dəyərli üzvü olmuş və bu statusunu bu gün də uğurla davam etdirir. Tarixi, mədəniyyəti və dini dəyərləri ilə Azərbaycan İslam dünyasının ayrılmaz bir parçasıdır. Ölkənin həm keçmişdə, həm də indiki dövrdə İslam aləminə verdiyi töhfələr, müsəlman həmrəyliyindəki rolu və mənəvi irsi onu müsəlman dünyasında xüsusi bir mövqeyə sahib etmişdir. Bu, Azərbaycanın həm öz tarixinə, həm də İslam dəyərlərinə olan sadiqliyinin bariz nümunəsidir.
Naibə Piriyeva,
264 nömrəli məktəb-liseyin coğrafiya müəllimi
