Hər bir ölkə özünəməxsus təhsil sistemi ilə fərqlənir.
AzEdu.az Təhsil Portalı olaraq beynəlxalq arenada tanınmış ölkələrin təhsil sistemi ilə bağlı araşdırma yazıları oxuculara təqdim etməkdə davam edirik.
Bu dəfə Almaniyanın təhsil sisteminə nəzər saldıq.
Almaniyada təhsil almaq bir çox tələbə üçün yaxşı seçimdir, çünki Almaniya yüksək keyfiyyətli təhsil sistemi, geniş çeşidli akademik proqramlar və güclü iqtisadiyyata malikdir.
Xaricdə təhsil almağı düşünən tələbələr üçün Almaniya universitetləri bakalavr və magistr pillələrində, xüsusən də mühəndislik, informatika və riyaziyyat sahələrində təhsil almaq istəyən tələbələr üçün ən çox seçilən universitetlər sırasındadır. Təhsil keyfiyyəti ilə yanaşı, Avropanın mərkəzində yerləşən Almaniya tələbələrə yüksək həyat standartı və geniş nəqliyyat şəbəkəsi təklif edir.
Almaniyada uşaqların məktəbəqədər təhsili icbari təhsil sisteminə daxil olmadığından məcburi deyil.
Yalnız zəif inkişaf etmiş azyaşlı uşaqların təhsili istisnadır. Bağçalara 3 yaşından 6 yaşadək uşaqlar qəbul edilir. Uşaqların bağçalarda saxlanılması xərcləri yerli hakimiyyət orqanları, məktəbəqədər təhsil müəssisəsi və valideynlər tərəfindən ödənilir. Valideynlərin xərcləri ailənin gəlirindən, ailə üzvlərinin və ya ailədəki uşaqların sayından asılıdır.
Burada bütün uşaqlar altı yaşından etibarən 9 il ərzində icbari qaydada məktəbə getməlidirlər.
Dövlət məktəblərində təhsil pulsuzdur. Adətən, uşaqlar 4 il ibtidai məktəbdə oxuyurlar. Sonra onlar müxtəlif növ məktəblərə - əsas məktəb, real məktəb və gimnaziyaya daxil olurlar. Məktəblər şagirdlərin bacarıqlarına olan tələblərə, həmçinin nəzəri və praktik təlim nisbətinə görə bir-birindən fərqlənirlər. Bundan əlavə, ölkədə birləşmiş məktəblər mövcuddur. Burada bütün növ məktəblərin şagirdləri paralel şəkildə təhsil alır, bir məktəbdən digərinə keçə bilirlər. Əsas məktəbdə 5-ci sinifdən 10-cu sinfə qədər təhsil icbari, 10-cu sinifdə isə könüllüdür.
Real məktəbdə şagirdlər 5-ci sinifdən 10-cu sinfə qədər oxuyur və sonda kamillik attestatı alırlar. Gimnaziyada federal torpaqdan asılı olaraq tədris 12-13-cü siniflərə qədər aparılır və kamillik attestatının alınması ilə başa çatır. Bu attestat ali təhsil müəssisəsinə daxil olmaq hüququ verir.
Məktəblərin əksəriyyətində dərslər günün birinci yarısında aparılır.
Məktəb təhsili torpaqların səlahiyyətinə daxildir. Məktəb siyasəti isə təhsil və mədəniyyət nazirliklərinin Daimi Şurası tərəfindən əlaqələndirilir.
Almaniyada peşə təhsili sahəsində dual sistem geniş yayılıb.
Bu sistemin təməlində nəzəriyyə ilə təcrübənin qarşılıqlı əlaqəsi prinsipi dayanır. Burada tərəflərdən biri peşə məktəbi, digəri isə təlim müəssisəsidir.
Gənclərin təxminən yarısı məktəbdən sonra dual sistem çərçivəsində dövlət tərəfindən tanınmış 350 rəsmi peşədən birinə yiyələnir. Peşə təhsili orta məktəblərdə tədris olunan təhsildən fərqlənir. Peşə təhsilinə yiyələnənlərə həftədə 3-4 gün müəssisələrdə təcrübə keçilir və bir-iki gün isə peşə məktəbində nəzəri biliklər verilir. Təhsil müddəti 2 ildən 3,5 ilə qədərdir.
Texniki peşə təhsili bu məktəblərdə təhsil xərclərini öz üzərinə götürən dövlət və müvafiq müəssisələr tərəfindən şagirdlərə ayrılan pul mükafatları hesabına maliyyələşdirilir. Hazırda 500 mindən çox müəssisə və dövlət xidməti sistemi gənclərin peşə təhsilinə yiyələnmələri ilə məşğuldur. Şagird yerlərinin 80 faizdən çoxunu kiçik və orta şirkətlər təqdim edirlər.
Dual sistemin sayəsində Almaniyada peşəsi və ya müəssisələrdə şagirdlik yeri olmayan gənclərin sayı o qədər də çox deyil. Bu ölkədə 15-19 yaşındakı gənclər arasında bu göstərici cəmi 4,2 faiz təşkil edir. Nəzəriyyə ilə təcrübənin əlaqələndirilməsi peşəkarların və fəhlələrin yüksək ixtisasa yiyələnmələrini təmin edir. Peşə təhsili usta olmaq imkanı verən karyeranın başlanğıcı hesab edilir. Peşə təhsilinin səviyyəsinin artırılması üzrə həyata keçirilən müxtəlif tədbirlər universitetlərdə magistr dərəcəsi almaq imkanı da yaradır.
Hazırda Almaniyada təqribən 370 ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir.
O cümlədən elmlər namizədi hazırlayan 140 universitet və təxminən 200 ixtisaslaşdırılmış ali təhsil ocağı fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə, ölkədə 63 özəl universitet və 40-dan artıq dini təmayüllü ali məktəb var.
Almaniyada təhsil almaq çox münasibdir.
Alman dövlət universitetləri tərəfindən təklif olunan universitet təhsili pulsuzdur. Alman dövlət universitetlərində təhsil pulsuz olsa da, tələbə dəstəyi və digər xərcləri əhatə edən hər semestr üçün orta hesabla 150-400 € var.
Almaniyada özəl universitet qiymətləri 1500-20.000 € arasında dəyişir.
Almaniyada hər universitet alman dilini bilmək tələb etmir.
Hər bir universitetin fərqli təcrübələri var və bəzi universitetlər ümumiyyətlə alman dilini bilməyən tələbələri qəbul etsə də, alman dili B1 səviyyəsindən aşağı olan tələbələrə viza verilmədiyi üçün tələbələrin minimum B1 alman dili olmalıdır.
Almaniyanın 54 universiteti ən yaxşı 1000 universiteti sırasındadır.
Aşağıda 2021 QS Top Universities siyahılarına görə dünyanın ən yaxşı universitetləri arasında top 15 Alman universiteti verilmişdir. Almaniyanın 54 universiteti dünyanın ən yaxşı 1000 universiteti sırasındadır.
Münhen Texniki Universiteti, Münhen Lüdviq Maksimilian Universiteti, Heidelberg Ruprecht Karls Universiteti, Karlsrue Texnologiya İnstitutu, Humboldt Universiteti, Berlin Azad Universiteti, Rwth Aachen, Berlin Texniki Universiteti, Tübingen Universiteti, Freiburg Albert-Ludwigs Universiteti, Drezden Texnologiya Universiteti, Göttingen Universiteti, Hamburq Universiteti, Darmstadt Texniki Universiteti və Reyn Fridrix Vilhelm Universiteti yer alır.
Alman universitetlərində tamamilə ingilis dilində olan proqramlar da var.
Almaniyada ingilis dilində təhsil almaq istəyən tələbələrdən tələb olunan ingilis dili imtahanları TOEFL, IELTS və CAE imtahanlarıdır. Hər universitet tərəfindən müəyyən edilmiş minimum səviyyə fərqlidir. Lakin ümumilikdə universitetlər TOEFL Kompüter imtahanından minimum 80 bal tələb edir. Alman universitetləri IELTS imtahanından ən azı 6,0-6,5 bal tələb edir.
Alman təhsil sistemində ərizələr hər universitetə ayrıca göndərilir. Bu, Almaniyadakı bir çox universitetin fərqli qəbul şərtləri qoymasına səbəb olur.
Ümumiyyətlə, Almaniya universitetlərinə müraciət edəcək tələbələrin TestDaF və ya DSH imtahanı verməsi və minimum 65% müvəffəqiyyət əldə etməsi tələb olunur. Almaniyada hər universitet alman dilini bilmək tələb etmir. Hər bir universitetin fərqli təcrübələri var və bəzi universitetlər ümumiyyətlə alman dilini bilməyən tələbələri qəbul etsə də, alman dili B1 səviyyəsindən aşağı olan tələbələrə viza verilmədiyi üçün tələbələrin minimum B1 alman dili olmalıdır.
Azərbaycanda 11 illik orta məktəbi bitirmiş tələbələr bakalavr təhsili almazdan əvvəl akademik hazırlıq üçün Almaniyada Studienkolleg proqramında iştirak etməlidirlər.
Bir çox alman universitetləri dünya universitetlərinin reytinqlərində yer alır. Bəzi universitetlər mühəndislik və fizika kimi sahələrdə dünyanın ilk 10-luğuna daxildir.
Bakalavr təhsilinə alman dilində başlayacaq tələbələr TestDaf və ya DSH imtahanı ilə minimum C1 səviyyəli alman dili biliyinə sahib olduqlarını sübut etməlidirlər.
Kifayət qədər dil biliyi olmayan tələbələr şərti qəbul proqramında iştirak etməli və bakalavr təhsilinə qədər maksimum 3 ay alman hazırlıq təhsili almalı və qeydiyyat müddətinə qədər tələb olunan dil səviyyəsini sübut etməlidirlər.
Almaniyada universitet təhsili 3 il davam edir.
Ancaq Almaniyanın dövlət universitetlərində alman dili təhsili alacağınız üçün 1 illik hazırlıq təhsili almalısınız. Bu yaxınlarda Almaniya alman səviyyəsi C1 olanları qəbul edir və şərti qəbul etmir. Almaniyada özəl universitetdə təhsil almaq istəyirsinizsə ingilis dilində təhsil ala bilərsiniz. IELTS-dən ümumiyyətlə 6.0 bal tələb olunur.
Bunu təqdim etsəniz, birbaşa universitetə başlaya və 3 il ərzində universitet təhsilinizi tamamlaya bilərsiniz. Almaniyada dövlət universitetləri ümumiyyətlə dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir və buna görə də tələbələrə pulsuz təhsil imkanları təklif edirlər. Bu, türk tələbələr üçün cəlbedici seçim ola bilər, çünki Türkiyədəki dövlət universitetlərində olduğu kimi tələbələr yalnız təhsil haqqını ödəməklə yüksək keyfiyyətli təhsil ala bilirlər, lakin tədris dili alman dilidir.
Özəl universitetlər isə Almaniyada tələbələrə daha çox azadlıq və daha çox şəxsi diqqət təklif edirlər. Kiçik siniflər tələbələrə daha çox imkanlar və xüsusi dəstək verir. Bundan əlavə, bir çox özəl universitetlər beynəlxalq tələbələrə ingilis dilində proqramlar təklif edir ki, bu da alman dilini öyrənmək istəməyən tələbələr üçün ideal seçimdir.
Almaniya beynəlxalq tələbələr üçün bir sıra maraqlı və nüfuzlu bakalavr proqramlarına ev sahibliyi edir.
Bu proqramlar həm akademik mükəmməlliyi, həm də karyera imkanlarını birləşdirir. Almaniyada bəzi məşhur bakalavr proqramları bunlardır: Mexanika Mühəndisliyi, Elektrik Mühəndisliyi, Biznesin idarə edilməsi, Beynəlxalq İdarəetmə (Beynəlxalq Biznes), Enerji Sistemləri və Bərpa Olunan Enerji (Enerji Mühəndisliyi və Bərpa Olunan Enerji), Məhsul dizaynı, Reklam, Biotibbi Mühəndislik, Psixologiya, Maliyyə, Tətbiqi Kompüter Elmləri və Avtomatlaşdırma və Nəzarət.
