Ukraynadakı müharibəsinin gedişi xeyli dərəcədə ABŞ Prezidenti Donald Trampla Rusiya lideri Vladimir Putin arasında gözlənilən görüşün nəticələrindən asılıdır. Hər iki tərəf görüşlə bağlı müsbət rəy bildirib. Bununla belə, Rusiyanın atəşkəs və sülh üçün şərtləri çox ağırdır. Bu şərtlərin qəbul edilməsi inandırıcı görünmür. Elə buna görə də Tramp razılıq əldə olunmayacağı təqdirdə Rusiyanı yeni sanksiyalar və ticarət tariflərinin tətbiqi ilə hədələyib.
Bəs söhbət hansı sanksiyalardan gedir? Növbəti sanksiyalar Rusiyanı öz siyasətini dəyişdirməyə məcbur edə bilərmi?
Siyasi ekspert Elçin Xalidbəyli Bakupost.az-a açıqlamasında bildirib ki,Tramp administrasiyasının son addımları Kreml üçün gözlənilməz oldu:
“Hazırda Rusiya üçün olduqca mürəkkəb bir situasiya yaranıb. Moskvanın Trampdan müəyyən gözləntiləri var idi. Lakin bu gözləntilər özünü doğrultmadı. Kremldə hesab edirdilər ki, prezident Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra o, Putinlə masa arxasında oturacaq və Ukraynanı bölüşdürəcəklər. Amma sonradan məlum oldu ki, Tramp Kremldə ümid verən vədlərindən tədricən geri çəkilməyə başlayıb. Hazırda Ağ Evin yeni sahibi Rusiyanı açıq şəkildə təhdid edir və Putindən sülh müqaviləsini imzalamasını tələb edir. Bu isə olduqca ciddi bir məsələdir. Rusiyaya xəbərdarlıq edilib ki, əgər Putin sülh sazişini imzalamasa, Rusiya məhv olacaq. Burada həmçinin ABŞ-ın Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməsi və mövcud sanksiyaları daha da ağırlaşdırması gündəmə gəlir".
Ekspert qeyd edib ki, ABŞ-ın sanksiya potensialı tükənməyib və yeni sanksiyalar arasında Rusiya mallarının ABŞ-a idxalına yüksək gömrük rüsumlarının tətbiqi və bu məhdudiyyətlərin digər ölkələrə də şamil olunması ehtimal edilir:
“Təbii ki, ABŞ-ın Rusiyaya qarşı sanksiya potensialı tükənməyib.Yeni sanksiyalar tətbiq oluna bilər. Məsələn, onların arasında Rusiya mallarının ABŞ-a idxalına yüksək gömrük rüsumlarının təyin edilməsi və bu rüsumların ən yüksək səviyyədə tutulması Moskvaya ciddi iqtisadi zərbələr vura bilər. Eyni zamanda, Tramp bu məhdudiyyətləri Rusiyanın digər ölkələrə mal ixracına da şamil etmək niyyətindədir. Yəni, hər tərəfdən Rusiyanın sıxışdırılmasına cəhd göstərilir.Tramp artıq anlayır ki, Rusiya çökmək üzrədir və ölkənin iqtisadiyyatı çox ağır bir dövr keçirir. Bu səbəbdən, Tramp hazırda Rusiyanı öz şərtlərindən geri çəkilmək məcburiyyətində qoymaq və Putinin şərtsiz olaraq sülh sazişini imzalamasına nail olmaq məqsədi güdür”.
Siyasi ekspert Qədir Aslanov bildirib ki, Rusiya artıq dayana bilməz, çünki bütün varlığı ilə hərb maşınına tabe olub:
“Bu relsdən çıxmaq demək olar ki, qeyri-mümkündür. Hazırda Putin rejimini ayaqda saxlayan tək şey Ukraynanın dağıdılmış kəndlərinə taxdığı bayraqlardır. Yəni xalqı sakit saxlayan vasitələr demək olar ki, tükənib. Əvvəllər ölkədə iqtisadi rifah, sosial stabillik və möhkəm bank sistemi var idi, amma bunların hamısı sıradan çıxıb, Putin konsensusu pozub".
Q.Aslanov əlavə edib ki, Putin və Zelenski arasında görüşün baş tutması mümkündür, amma bu görüşün nəticələrinin ictimaiyyətə açıqlanmaması ehtimalı da var:
“Amma Putin anlayır ki, Zelenski ilə bir masaya otursa, həmin masadan qalxıb başqa bir masaya – Rusiya ilə Amerikanın haqq-hesab çürüdəcəyi masaya oturmalı olacaq.Bu ikinci masada Amerika Rusiyadan çox böyük bədəllər tələb edəcək. Hətta nüvə arsenalının tamamilə əlindən alınması məsələsinə qədər gedib çıxa bilər. Əslində, ruslar da məhz bundan qorxurlar”.
Digər siyasi ekspert Elşad Mirbəşiroğlu Rusiya ilə ABŞ arasında mövcud dialoq fonunda tərəflərin kompromisə meyilli olacağını ehtimal edir:
“Rusiya üçün müəyyən prioritetlər və qırmızı xətlər mövcuddur. ABŞ da bunu çox yaxşı anlayır. Eyni zamanda, Rusiya da ABŞ-ın geosiyasi prioritetlərini dəqiq başa düşür. Hesab edirəm ki, ABŞ Rusiyanın geosiyasi prioritetlərini nəzərə almaq məcburiyyətində qalacaq. Bu, Trampın səsləndirdiyi bəzi fikirlərdən aydın şəkildə görünür. Sanksiyalara gəldikdə isə, Rusiyaya qarşı tətbiq edilə biləcək bütün mümkün sanksiyalar artıq həyata keçirilib. Lakin bu sanksiyalar Rusiyanın mövqeyində ciddi dəyişiklik yaratmağa nail olmadı”.
Ekspert, həmçinin ABŞ-nin Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməklə təsir göstərmə cəhdini bir kənara qoyacağını və tərəflərin strateji məsələlərdə kompromisə gəlməyə çalışacaqlarını bildirib:
“Ümumilikdə, Rusiyanın konkret məsələlərlə bağlı hansısa güzəştə gedəcəyini düşünmürəm. Həmçinin, ABŞ da Rusiyanın getməyəcəyi güzəştləri ondan tələb etməyəcək”.
Lalə Novruz, BakuPost
