Hindistanın Uttar Pradeş vilayətində hər 12 ildən bir keçirilən və dünyanın ən böyük dini mərasimlərindən biri hesab edilən "Maha Kumbh Mela" festivalında yaranan sıxlıq nəticəsində çox sayda insan həlak olub.
Festivalın 45 gün davam etməsi və milyonlarla zəvvarın iştirakı ilə keçməsi səbəbindən bölgədə təhlükəsizlik tədbirləri artırılsa da, izdiham faciəsinin qarşısını almaq mümkün olmayıb. İlkin məlumata görə 38 nəfər həlak olub.
Vilayət rəsmisi Yoqi Adityanath izdihamın zəvvarların polis baryerlərini aşaraq müqəddəs Sangam Burnuna çatmağa çalışması nəticəsində yarandığını açıqlayıb. O, bəzi zəvvarların ağır yaralandığını və xəstəxanalarda müalicə altına alındığını bildirib. Yoqi Adityanath insanlara yalnız çay kənarlarında yuyunmaqla kifayətlənməyi tövsiyə edərək təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməyə çağırıb. Onun sözlərinə görə, hökumət festival boyunca nəzarət tədbirlərini gücləndirmişdi, lakin kütlənin idarə olunması müəyyən çətinliklər yaratdı.
Müxalifət lideri Rahul Qandi baş verən faciəyə hökumətin məsuliyyətsizliyinin səbəb olduğunu bildirib. O, sosial media hesabında paylaşdığı mesajda izdihamın qarşısının alınmasının mümkün olduğunu, lakin hökumətin zəvvarlardan çox VIP şəxslərə diqqət ayırdığını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, Kumbh Mela festivalında baş verən bu hadisə hökumətin zəvvarların təhlükəsizliyini təmin edə bilmədiyini göstərir. Müxalifət nümayəndələri festivalın təşkilində ciddi nöqsanlar olduğunu və insan həyatının təhlükəyə atıldığını bildiriblər.
Hadisənin şahidləri üç çayın - Qanq, Yamuna və Sarasvati çaylarının qovuşduğu müqəddəs məkanda böyük basabas yaşandığını bildiriblər. Onların sözlərinə görə, insanlar müqəddəs hesab edilən nöqtəyə çatmaq üçün bir-birlərini itələyib, bu da izdihamın daha da böyüməsinə və faciənin yaşanmasına səbəb olub. Bəzi zəvvarların yerə yıxıldığı, üzərlərinə düşən insanların onları tapdaladığı və xilas olmağın mümkünsüz hala gəldiyi qeyd edilir.
Hadisədən sonra çay sahilində çox sayda meyitlər görüldüyü bildirilir. Təhlükəsizlik qüvvələri və təcili tibbi yardım xidmətləri dərhal hadisə yerinə cəlb edilsə də, izdihamın böyüklüyü və xaos şəraiti xilasetmə işlərini çətinləşdirib. Yaralılar yaxınlıqdakı xəstəxanalara yerləşdirilib və onlara tibbi yardım göstərilib. Hakimiyyət orqanları baş verən hadisə ilə bağlı araşdırmalara başlayıb və təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndiriləcəyini bildirib.
"Maha Kumbh Mela" festivalı nədir?
Maha Kumbh Mela Hindistanda hər 12 ildən bir keçirilən və dünyanın ən böyük dini festivallarından biri hesab edilən müqəddəs mərasimdir. Bu festival əsasən hinduizmin inanc sisteminə əsaslanır və milyonlarla zəvvarın iştirak etdiyi genişmiqyaslı dini tədbirdir. Maha Kumbh Mela zamanı hindular müqəddəs çaylarda yuyunaraq günahlardan təmizləndiklərinə inanırlar.
Festivalın tarixi min illərlə əvvələ gedib çıxır və hindu mifologiyasında tanrılarla şeytanlar arasında ölümsüzlük iksiri olan "amrita" uğrunda mübarizə ilə əlaqələndirilir. Əfsanəyə görə, iksir yerə töküldükdə dörd fərqli şəhərdə müqəddəs yerlər yarandı və bu şəhərlər - Prayaqrac (əvvəlki adı Allahabad), Haridvar, Uccain və Naşik - Kumbh Mela festivalının keçirildiyi əsas məkanlara çevrildi.
Maha Kumbh Mela isə yalnız Prayaqracda keçirilir və ən böyük versiyası hesab olunur. Festival 12 ildən bir təşkil edilir, çünki hind astronomiyası və astroloji hesablamalara əsasən bu müddət xüsusi planetar düzülüşlə üst-üstə düşür. Bundan əlavə, hər 6 ildən bir daha kiçik miqyasda "Ardh Kumbh Mela" və hər il "Magh Mela" adlı mərasimlər də keçirilir.
Festival zamanı zəvvarlar Qanq, Yamuna və Sarasvati çaylarının qovuşduğu Sangam nöqtəsində yuyunurlar. Onlar bu ritualın günahlardan azad olmağa və ruhun xilasına kömək etdiyinə inanırlar. Sadhu adlanan asket rahiblər və müxtəlif dini qruplar da festivala qatılaraq dini ayinlər icra edir, mərasimlər keçirir və mənəvi təlimlər verirlər.
Maha Kumbh Mela təkcə dini deyil, həm də sosial və mədəni hadisədir. Çox sayda insanın toplaşdığı bu festival Hindistanın mədəniyyətini və inanc sistemini əks etdirir. Festival günlərində böyük müvəqqəti şəhərciklər salınır, təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilir və hökumət milyonlarla zəvvarın təhlükəsizliyini təmin etməyə çalışır. Bununla belə, festival zamanı izdiham səbəbindən müxtəlif təhlükəli hallar, o cümlədən basabas və qəzalar da baş verə bilər.//milli.az
