Yanvarın 29-da Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri aşağı seçici fəallığı və ciddi mübahisələr fonunda keçirildi. Seçicilər saat 08:00-dan 19:00-a qədər səs verdilər. Mərkəzi Seçki Komissiyası (MSK) prosesin problemsiz keçdiyini bildirsə də, müstəqil müşahidəçilər və müxalifət nümayəndələri seçkilərin şəffaflığı və inklüzivliyi ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə etdilər.
Seçkilər 118 seçki dairəsini və 5,846 seçki məntəqəsini əhatə edib. 5,961,987 vətəndaşın səsvermə hüququ var idi. 2024-cü ilin oktyabrında keçirilmiş islahat nəticəsində 1,400 bələdiyyə daha az sayda bələdiyyə ilə birləşdirildikdən sonra, ümumilikdə 16,092 namizəd 685 bələdiyyədə 8,071 vəzifə uğrunda mübarizə apardı. MSK seçici iştirakının yüksək olduğunu iddia etsə də, müstəqil hesabatlar fərqli mənzərə təqdim etdi. Müxalifət partiyaları, o cümlədən Müsavat və REAL, hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədləri ilə birlikdə seçkilərdə iştirak etdilər. Bununla belə, sosial media istifadəçiləri skeptik yanaşaraq müxalifətin iştirakının legitimliyini sual altına aldılar və bəzi partiyaları hökumətə yaxın "avtobus partiyaları" kimi ittiham etdilər – bu termin hakimiyyətin təlimatları ilə hərəkət edən qrupları təsvir etmək üçün istifadə olunur.
Seçkilərin mediada işıqlandırılması xeyli zəif idi və bir çox vətəndaş ümumiyyətlə seçkilərin keçiriləcəyindən xəbərsiz idi. Seçkiqabağı plakatlar və təşviqat materialları, xüsusilə yaşayış rayonlarında demək olar ki, yox idi, bu da seçki prosesinin şəffaflığı ilə bağlı əlavə suallar doğurdu. Bu problemlərə baxmayaraq, MSK 1,000 seçki məntəqəsində veb-kameraların quraşdırıldığını vurğuladı, lakin beynəlxalq müşahidəçilər tədbirdə açıq-aşkar iştirak etmirdi.
Gün ərzində seçki pozuntuları ilə bağlı məlumatlar yayıldı. Müxalifət partiyaları və müstəqil jurnalistlər müxtəlif seçki qayda pozuntularını sənədləşdirdilər. Jurnalist Nurlan Libre Bakıda seçki məntəqəsindən müddəti bitmiş jurnalist vəsiqəsinə görə çıxarıldı. Hadisə məntəqə sədri tərəfindən Librenin səsvermə prosesini pozan "təxribatçı" adlandırılması ilə daha da gərginləşdi. Eyni zamanda, vətəndaş cəmiyyəti fəalı Əhməd Məmmədli Nəsimi-Səbail dairəsindəki seçki məntəqəsində fiziki zorakılıq təhdidləri ilə üzləşdiyini bildirdi. O, seçki saxtakarlığının yeni bir metodunu – fərqli formada karusel səsverməsini ifşa etdi. Adətən, karusel səsverməsində qruplar müxtəlif məntəqələrdə dəfələrlə səs verirdi. Yeni metodda isə fərdlər "koordinatorlar" tərəfindən yönləndirilir, onlar bir-birilə qarşılaşmadan, fərqli məntəqələrdə ardıcıl olaraq səs verirdilər.
Digər pozuntular arasında bülletenlərin qutulara kütləvi şəkildə atılması da qeyd edildi. 14 saylı seçki məntəqəsində bülletenlərin tələsik qutulara atıldığı anları əks etdirən videolar yayımlandı. Bu görüntülər veb-kameralar tərəfindən qeydə alınıb və daha sonra sosial mediada və müstəqil KİV-lərdə yayıldı.
Saat 18:00-a olan məlumata görə, seçici fəallığı cəmi 28.8% təşkil edirdi və nə müxalifətdən, nə də hakim partiyadan rəsmi açıqlamalar verilməmişdi. Bununla belə, media məkanında seçkilərin zəif işıqlandırılması və sərbəst təşviqat üçün məhdud imkanlar artıq seçki öncəsi müxalifət nümayəndələri tərəfindən tənqid olunurdu. Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyev bu iddialara cavab olaraq seçkilərin "azad və demokratik şəraitdə" keçirildiyini bildirdi.
Əvvəlki təcrübədən fərqli olaraq, bu seçkilərdə beynəlxalq müşahidəçilər iştirak etməyə dəvət olunmadı. MSK sədri Məzahir Pənahov bunu ölkədaxili məsələ kimi izah edərək, 2019-cu ildə keçirilən və Avropa ölkələrindən, həmçinin Müstəqil Dövlətlər Birliyindən (MDB) müşahidəçilərin qatıldığı seçkilərdən fərqli bir yanaşma ortaya qoydu.
MSK sədr müavini Rövzət Qasımovun sözlərinə görə, günün sonunda MSK-ya rəsmi şəkildə heç bir şikayət daxil olmayıb. Bununla belə, seçki saxtakarlığı ilə bağlı yayılan çoxsaylı məlumatlar fonunda və beynəlxalq nəzarətin olmaması şəraitində bu seçkilər Azərbaycan siyasətində dərinləşən parçalanmanı və ədalətli demokratik proseslərin təmin olunmasında mövcud problemləri bir daha əks etdirə bilər.
