Qasım Hacıyev: “Onlar xristianlıq dininə vasitə kimi baxırlar, dini müqəddəslərin adından öz çirkin məqsədlərini icra etmək üçün istifadə edirlər”
Son illər hay Qriqoryan kilsəsi - Eçmiədzin özlərini xristianlığı qəbul etmiş ən “qədim xalq” kimi qələmə vermək üçün saxtalaşdırma işləri ilə məşğul olur. Bu saxtalaşdırma kampaniyası o həddə çatıb ki, onlar xristianlığın ilkin dövrlərində fəaliyyət göstərmiş patriarxlar Afanasi və patriarx Kirillə də iddia edirlər.
Xristianlığın ilkin dövrlərində patriarxlıq etmiş Afanasi və Kirillə özlərini yamaq etməyə çalışan haylar, hətta onların xatirə günlərini qeyd edirlər. Hay Qriqoryan kilsəsi xristian dininin bu müqəddəs simalarına xatirə günü keçirməklə öz tarixlərini qədimləşdirməyə cəhd edirlər.
Erməni mediası bu barədə yazı da hazırlayıb.
Qeyd edirlər ki, İsgəndəriyyə Patriarxı Müqəddəs Afanasi İsgəndəriyyədə (təxminən 297) dindar xristian ailəsində anadan olub. O, dünyəvi təhsil alsa da, lakin müqəddəs yazıları səylə öyrənməklə daha dərin biliklər əldə edib. İsgəndəriyyə Patriarxı Müqəddəs İsgəndər Afanasini diakon rütbəsinə təyin edib. Bu rütbədə Müqəddəs Afanasi Patriarxı 325-ci ildə Nikeadakı Birinci Ekumenik Şurada müşayiət edib. Şurada Müqəddəs Afanasi Ariusun bidətinə qarşı çıxış edib. Bu nitq Şuranın pravoslav ataları tərəfindən bəyənilib, lakin arianlar Afanasiyə nifrət etdilər və həyatı boyu onu təqib etdilər.
Patriarx İsgəndərin ölümündən sonra Müqəddəs Afanasi yekdilliklə onun İsgəndəriyyə taxtına varisi seçildi. O, özünü buna layiq hesab etməyərək uzun müddət bu vəzifədən imtina edib, lakin bütün pravoslav əhalinin təkidi ilə razılaşmalı olub və 28 yaşında yepiskop təyin edilib, 328-ci ildə İsgəndəriyyə kilsəsinin başına gətirilib.
Müqəddəs Afanasi kilsəni 47 il idarə edib və bu müddət ərzində rəqibləri tərəfindən çoxlu təqiblərə məruz qalıb. Bir neçə dəfə İsgəndəriyyədən qovulub və arilərdən gizlənib. O, 20 ildən çox sürgündə yaşayıb, lakin buna baxmayaraq, pravoslav inancının saflığını möhkəm müdafiə etməyə davam edib və yorulmadan arian bidətinə qarşı məktublar və traktatlar yazıb.
Mürtəd Julian xristianları təqib etməyə başlayanda, onun qəzəbi əvvəlcə Müqəddəs Afanasiin üzərinə düşüb. Julian xristianlığa sarsıdıcı zərbə vurmaq üçün onu öldürmək niyyətində idi, lakin tezliklə özü də şərəfsizcəsinə ölüb. Julianın ölümündən sonra Müqəddəs Afanasi İsgəndəriyyə kilsəsini yeddi il idarə edib və 373-cü ildə, 76 yaşında vəfat edib. Müqəddəs Afanasinin çoxsaylı əsərləri qorunub saxlanılır: Arian bidətinə qarşı yönəlmiş dörd "Söz" və pravoslavlığın müdafiəsi üçün üzrxahlıq xarakterli digər əsərlər, o cümlədən İmperator Konstantiyə məktub. Müqəddəs Afanasinin Müqəddəs Yazılara şərhləri, mənəviyyat xarakterli kitablar da məlumdur.
Müqəddəs Afanasidən sonra da haylar müqəddəs Kirildən yazmağa başlayıblar. Qeyd edirlər ki, müqəddəs Kirill nəcib və dindar bir xristian ailəsindən çıxıb. O, dünyəvi elmləri, o cümlədən fəlsəfəni öyrənib, lakin ən çox Müqəddəs Yazılar və xristian inancının həqiqətləri haqqında bilik əldə etməyə çalışıb. İsgəndəriyyə patriarxı Teofil (385-412) onu deakon rütbəsinə təyin edib və onun istedadını görərək, moizələri təbliğ etməyi tapşırıb. Patriarx Teofilin ölümündən sonra Müqəddəs Kiril yekdilliklə İsgəndəriyyə Kilsəsinin patriarxal taxtına seçilib. Onun xristian təliminin saflığına olan odlu qeyrəti və imanı müdafiə etməkdə sarsılmaz möhkəmliyi Nestoriusla mübarizədə xüsusilə aydın görünürdü. Müqəddəs Kiril Nestoriusa nəsihət məktubu və İmperator Gənc Teodosiyə məktublar yazdı, Nestoriusun fikirlərini təkzib etdi və Allahın Oğlunun təcəssümü haqqında həqiqi xristian təlimini ortaya qoydu. Müqəddəs Kirill 431-ci ildə Efes şəhərində toplanan Üçüncü Ekumenik Şuraya rəhbərlik edirdi. Müqəddəs 444-cü ildə öldü.
Bunlar hay mediasının yazdıqlarıdır.
Bəs görək gerçəklik necə olub və sözügedən dini müqəddəslərin haylarla bir əlaqəsi olubmu?
Ekspertlər bildirir ki, haylar Patriarxlar Afanasi və Kirillə açıq şəkildə iddia edirlər və bu məsələdə də saxtakarlıq edirlər. Xronologiya görə, Afanasi və Kirill bütün xristianlıq tarixinin ilkin patriarxlarıdır.
Onların ikisinin patriarxlığının tarixi 328-ci ildən 444-cü ilə qədərki dövrü əhatə edir. Bu da o dönəmlərə təsadüf edir ki, onda heç xristianlıq bölünməmişdi, heç o dövrdə provaslavlıq yox idi. 328-ci ildə təbii ki, hələ heç xristianlığın provaslavlıq qolu mövcud deyildi. Amma haylar (ermənilər) provaslavlıqdan danışırlar. Yazırlar ki, onlar provaslavlığın patriatxları idilər.
Məlumdur ki, Bizansda xristian dini rəsmən 323-cü ildə qəbul olunub. Amma bunlar xristianlığın hələ rəsmi din kimi qəbul olunmadığı dövrdə yaşamış patriarxlardır. Haylar isə saxtakarcasına onları öz Qriqoryanlıq dinlərinə yapışdırmaqla xristianlıqda ən qədim xalq olduqlarını dünyaya sübut etmək istəyirlər. Halbuki, xüsusən də Afanasinin yaşadığı dövr elə bir dövr idi ki, hələ xristian dini rəsmi dövlət dini kimi Bizansda qəbul olunmamışdı, hələ o ölkələrdə bütpərəstlik idi, xristianları təqib edirdilər. hətta İsanı peyğəmbər kimi qəbul etməmişdilər, Ancaq xristianlığın rəsmi tarixindən əvvəlki dövrə aid olan patriarxları da öz dinlərinə yapışdıran haylar istəyirlər ki, onların adlarının altında gozlənib öz çirkin maraqlarını təmin etsinlər. Guya bunlar xristianlıqda ən qədim xalqdırlar. Halbuki, qətiyyən belə deyil. Ermənilər tarixdə xristianlığa xəyanət etmiş ilk toplum kimi ad çıxarıblar. Bu patriarxların mövcud olduğu dövrdən 200 il sonra ermənilər xristian dinindən qovuldular. Məlum olduğu kimi, saxta fikirlərinə, bölücülüklərinə, xristianlıq dinində təxribatlar yaratdıqlarına görə ermənilər 453-cü ildə Xalkidon (Xalxidon) Kilsə Məclisində xristianlıqdan qovulublar.
Amma 320-ci illərdə isə xristianlıq təqib olunurdu. Ermənilər elə yazırlar, elə danışırlar ki, adam məəttəl qalır. Ermənilər o illərə aid olan patriarxların xatirə gününü qeyd edirlər ki, yəni biz onlardanıq, bununla da Qriqoryan dinini qədimləşdrirlər.
“Sübut etmək istəyirlər ki, guya haylar xristianlığı ilk qəbul etmiş xalqdır”
AMEA-nın şöbə müdiri, professor Qasım Hacıyev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, haylar tarixlərini saxtalaşdırdıqları kimi, mənsub olduqları Qriqoryanlıq dinini də saxtalaşdıraraq qədimləşdirirlər.
Q.Hacıyev qeyd etdi ki, hay Qriqoryan kilsəsinin fevralın 25-də iki qədim patriarxın xatirə gününü qeyd etməsi başdan-başa saxtalarlıqdır.
“Erməni Qriqoryan kilsəsi elan edib ki, Patriarxlar Afanasi və Kirillin xatirə gününü keçirəcəklər. Əvvəla, erməni kilsəsi apostol kilsəsi deyil, amma onlar saxtakarcasına dünyanın gözü qarşısında Qriqoryan kilsəsini “erməni Apostol kilsəsi” elan ediblər. Yazdıqlarını oxuyursan, görürsən ki, hamısı yalandır. Onların tarixləri necə ki, əfsanələr əsasında yaradılıb, miflər əsasında yazılıb, eləcə də dinə münasibət göstəriblər. Onların yazdıqlarının tarixlə, dinlə, mədəniyyətlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bu sadəcə çox böyük eybəcərlikdir.
Ermənilər xristianlığın yaranmasına dair cild-cild
kitablar yazıblar. Məsələn, 900 səhifəlik “erməni xalqının mədəniyyəti” kitabını yazıb çap ediblər ki, orda hər şey uydurmadır. Halbuki, onların nə mədəniyyəti, nə normal dini, nə də mənəvi mədəniyyəti var, hamısı uydurmadır. Yalandan hər şeyi şişirdirlər”.
Q.Hacıyev bildirdi ki, erməni kilsəsi xristian dininə qarşı da təxribatlar törədib, onu təhrif edib. Professorun sözlərinə görə, erməni kilsəsi xristian dininin tarixinə, yaranmasına dair elə cəfəngiyat yazıblar ki, bunu oxuyan onların əsl simasını görməyə bilmir: “Guya xristianlıq yarananda onlar orda iştirak ediblər, xristianlığı yaşadan əsas xalq bunlardır (?). Bilirsiz bu nəyə bənzəyir? Bayramda tonqal ətrafına toplaşan yaxşı uşaqların içində iki dələduz uşaq olur, onlar hey oyunpozanlıq edirlər və demək istəyirlər ki, biz də varıq, biz də bu bayramda iştirak edirik. Ermənilər də həmişə oyunpozanlıq ediblər. Onlar xristianlıq dininə vasitə kimi baxırlar, dini müqəddəslərin adından öz çirkin məqsədlərini icra etmək üçün istifadə edirlər. Həmin Patriarxlar pravoslavlıq yaranmamışdan əvvəl yaşayıblar və o dövrdə hələ xristianlıq tam oturuşmamışdı, həmin ölkədə bu dinin daşıyıcılarının başına müsibətlər gətirilirdi.
Provasavlıq və katoliklik bir-birindən ayrılmadığı bir dönəmdə necə pravoslavlıqdan danışıla bilərdi?
Amma bunlar rahat durmur, o dövrün tarixini də saxtalaşdırırlar. Hətta bir neçə il əvvəl bir məqalə də yazdılar ki, guya haylar xristian kilsələsinin ilk mənsublarıdır, kilsənin ayrılmasında bunlar əsas söz sahibi olublar, iştirak ediblər və sair. Sübut etmək istəyirlər ki, guya haylar xristianlığı ilk qəbul etmiş xalqdır, amma elə deyil. Onu da deyim ki, haylar iddia edirlər ki, guya Cənubi Qafqaza xristianlığı bunlar gətirib yayıblar. Hətta məqam var, onu da deyim. Onlar ermənilərin xristianlığı qəbul etməsini hətta Romada xristianlığın qəbul olunmasından əvvələ aparıb çıxarmışdılar. Nə istəsən yazırlar. Afanisi və Kirilli özlərinə yamaq etməklə diqqəti cəlb etmək istəyirlər. Haylar xristianlıqdan ona görə danışırlar ki, onların dəstəyinə ehtiyacları var. Yəni “biz ən qədim xristianlarıq, görürsüz, Afanasi və Kirilli də yada salırıq”-demək istəyirlər. Yoxsa onların iddiasının kökündə heç bir əsas yoxdur. Hətta xristianlığın içində böyük təfriqə yaradan da haylar olub. Hətta o dövrdə xristianlığın üçüncü bir qolu olan Nestoryanlıq meydana çıxanda ermənilər üç qola bölündülər. Bəziləri tez Nestoryanlığı qəbul etdi, bəziləri pravoslav, bəziləri də katolik oldular. Haylar bu təriqətlərə parçalanıb içərilərində xəfiyyəlik edirdilər. Amma di gəl ki, bir-birini didən haylar sonradan müsəlmanlara qarşı birləşdilər, başqa xristianlarla da həmrəy olub Səlib yürüşlərinə çıxdılar. İndi də iddia edirlər ki, guya xristianlığın mənsəbinə gedirlər, dünyada xristianlıq durur və onu da yaşadan ermənilərdir. Halbuki, oyunlarından hamının xəbəri var və onların nə milli qururu, nə də dində bir rolları mövcuddur”-deyə Q.Hacıyev bildirdi.
İradə SARIYEVA
