Dünya Məntiq Günüdür
Yanlış ilə doğrunu seçmək, hansısa suallara cavab tapmaq üçün məntiqimiz işə düşür. Məlumdur ki, hər bir insana lazım olan əsas bacarıqlardan biri düşünmək qabiliyyətidir. Çünki düşünmə bacarığı və zehni təfəkkür güclüdürsə, öyrənmə qabiliyyəti də yüksək olur. Bu durum beynin analitik düşünmə qabiliyyətini artırır, hətta insanı həyatda rəqiblərindən daha üstün edir.
Yanvarın 14-ü Dünya Məntiq Günüdür. Bu gün 2019-cu ilin noyabr ayından başlayaraq hər il 14 yanvar tarixində qeyd olunan beynəlxalq bir gündür. Dünya Məntiq Gününü qeyd etmək üçün seçilən tarix, amerikalı məntiqçi Kurt Hödelin ölüm tarixinə və iyirminci əsrin ən görkəmli məntiqçilərindən olan Alfred Tarskinin doğum tarixinə uyğundur.
Təbii ki, zehni təfəkkürün güclü olması insanların istər iş həyatında, istərsə də şəxsi münasibətlərində vacib amillərdəndir. Məntiqi təfəkkürü gücləndirməyin isə bir çox yolları var. Məlumdur ki, məntiqli və ağıllı insanların səhv etmək ehtimalı daha azdır. Məntiqli düşünən uşaqlar səbəb-nəticə əlaqəsi qura bildikləri üçün dərslərində daha uğurlu olurlar. Eyni zamanda, məntiqi güclü olan şəxslər işlərində, biznes fəaliyyətlərində uğur qazanırlar.
Məntiqimizi gücləndirmək üçün..
Mütəxəssislər məntiqin gücləndirilməsi üçün bir sıra amilləri nəzərə almağı məsləhət görürlər. Belə ki, zehni qabiliyyətin gücləndirilməsi üçün bəzi qaydalara əməl etmək vacibdir.
Fiziki hərəkət beyini böyüdür: Həqiqətən də belədir, hərəkət etdikdə beynimiz böyüyür. Hərəkət sinapsları artırır, beyində daha çox əlaqənin yaranmasına səbəb olur və əlavə hüceyrələr əmələ gəlməsinə kömək olur. Fiziki hərəkəti yeni mühit kəşf etmək, işlərimizi görmək və ya ideyalarımızı paylaşmaqla birləşdirdikdə, yeni sinir hüceyrələri düzgün halqa formalaşdıracaq.
Hərəkətdə ikən öyrənin: Bu üsul araşdırmalar nəticəsində gəlinən qənaətlə yanaşı, aktyorların da istifadə etdiyi bir vasitədir. Hansısa məlumatı yadda saxlamağa çalışarkən hərəkət etsəniz, istəyiniz uğurlu alınacaq. Təqdimatınız və ya nitqiniz varsa, yaxud gün ərzində görməli olduğunuz işləri yadda saxlamaq istəyirsinizsə, otaqda var-gəl etməyi, hətta rəqs etməyi sınamağa dəyər.
Düzgün qidalar qəbul edin: Qəbul etdiyimiz şəkər və enerjinin təxminən 20 faizi beynimizə gedərək, beyin fəaliyyətini qlükoza səviyyəsindən asılı edir. Əgər şəkər səviyyəsinə nəzarət olunmazsa, çaşqınlıq hiss edərsiniz. Sevdiyiniz qidaları yeyən zaman beyinin mükafat hissəsində dopamin adlı kimyəvi maddə ifraz olunur ki, yedikcə həzz hissi bəxş edir. Lakin beyin ilə yanaşı, bağırsağınızı da düzgün qidalarla təmin etməlisiniz. İnsanın həzm sistemində yüz trilyondan çox mikrob yaşayır. Onlar bağırsaq vasitəsilə beyinlə birbaşa əlaqədə olurlar və buna görə də beyinin sağlamlığı üçün həmin mikrobların böyük əhəmiyyəti var.
Beyin hüceyrələri yağdan təşkil olunduğu üçün pəhrizinizdən yağı çıxarmamaq vacibdir. Ləpə və toxumlar, avokado və balıq, rozmarin və sarıkökün tərkibindəki əsas yağ turşuları beyin üçün çox xeyirlidir. Çalışın yeməyi tək yeməyəsiniz - şən dostluq və ya ailə mühitində qidalanmaq məntiqiniz və beyniniz üçün əhəmiyyətli olan sağlam pəhrizi faydalı edir.
Hər şeydən uzaqlaşın: İnsana fövqəladə vəziyyətdə reaksiya müddətini sürətli etmək üçün az da olsa stress təcrübəsi gərəkdir. Bu zaman, bizi enerjili edən və köklənmək qabiliyyətini artıran kortisol hormonu ifraz olunur. Lakin uzunmüddətli narahatlıq və stress beyin üçün zəhərlidir. Bu səbəbdən də aradabir hər şeydən uzaqlaşıb, beynin həmin hissəsini istirahətlə təmin etmək son dərəcə vacibdir. Və bu zaman, əslində, beyinin başqa bir hissəsini məşq etdirmiş olursunuz. Musiqisiz qalmayın: Araşdırmalar göstərir ki, musiqi beyinə unikal bir formada təkan verərək məntiqin güclənməsinə şərait yaradır. Musiqi dinləyən və ya ifa edən birinin beyninə baxsanız, bütün orqanın aktiv olduğunu görərsiniz. Musiqi ümumi zəkanı artıra bilər və demensiya kimi xəstəliklər zamanı ən son itən adətən musiqi yaddaşı olur.
Səhər yaxşı oyanın: Hamımız yuxunun əhəmiyyətini bilirik. Beş saatdan az yuxu insanı keyləşdirdiyi kimi, 10 saatdan artıq yuxu da beyinə mənfi təsir göstərir. Amma gün ərzində enerji dolu qalmaq üçün mühüm faktor yuxudan necə oyanmağımızdır.
Qaranlıq otaqda yatıb, tədricən artan işıqda ayılmaq ən ideal vasitədir. Belə ki, işıq bağlı göz qapaqlarına sirayət etdikcə beyini hazırlayır və bizdə oyanma reaksiyasını artırır. Oyanan zaman bədəndəki kortizol hormonun sayı beyinin gün ərzində fəaliyyətinə təsir göstərir.
Yeganə BAYRAMOVA
