Missisipinin ən böyük çay deltası təhlükədədir. Çöküntü erroziyasından, dəniz səviyyəsinin yüksəlməsindən və daşqınlar Missisipi çayı ilə Meksika körfəzi arasındakı bataqlıq ərazilərə böyük təzyiq göstərir.
“Cebehinfo.az” “IFLScience”-ə istinadən xəbər verir ki, elm adamları bu cür təzyiqlərin yerli vəhşi təbiətə və bölgəni ev adlandıran milyonlarla insana ciddi zərər verə biləcəyindən narahatdırlar.
Mütəxəssislər Luiziana ştatının bataqlıq ərazilərinin itirilməsinə həm təbii, həm də antropogen amillər, o cümlədən kəskin və xroniki stress səbəb olduğunu deyirlər. Müşahidələr göstərir ki, daşqınlar, tufanlar və dəniz səviyyəsinin qalxması səbəbindən bataqlıq bataqlıqların geniş sahələri sadəcə olaraq itirilir - bütün bunlar həm də çöküntü erroziyasını sürətləndirir.
Eyni zamanda, alimlər qeyd edirlər ki, Missisipi çayının yuxarı axınında insan fəaliyyəti, məsələn, bənd tikintisi, kənd təsərrüfatı və qalıq yanacaq infrastrukturu bataqlıqlarda çöküntülərin təbii şəkildə doldurulmasına əhəmiyyətli dərəcədə mane olur. Bütün bunlar qida maddələrinin balansını pozur.
Bu problemlərə görə çay deltalarında bitki örtüyünün, xüsusən də ərazini daşqınlardan qurtarmağa kömək edən ot kimi qamışların əhəmiyyətli dərəcədə azalması müşahidə olunur. Tulane Universitetinin sahil geoloqu Mead Allison bildirib ki, ən çox zərər çəkmiş bölgələrdən biri Quş Ayağı Deltasıdır. Üstəlik, alimlər hesab edirlər ki, bu yer Amerikada və bəlkə də Yer kürəsində ən həssas yerlərdən biridir.
Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu problem heç də yeni deyil. Luiziana 1930-cu illərdən bəri 2000 kvadrat mildən çox ərazi itirdi, lakin elm adamları indi vəziyyətin nəzarətdən çıxdığını və uçuruma yaxınlaşdığını düşünürlər. Statistika göstərir ki, Luiziana ştatında hər 100 dəqiqədən bir futbol meydançası boyda ərazi açıq suya çevrilir.
Missisipi çayının deltasının vəziyyəti pisləşməyə davam edərsə, Luiziana əhalisinin təxminən yarısı, 2 milyondan çox insan risk altında olacaq. Sahil sakinləri və istirahət və yaşayış üçün su-bataqlıq ərazilərdən istifadə edənlər xüsusilə risk altında olacaqlar. Qeyd etmək lazımdır ki, region həm də böyük həcmdə turizm, balıqçılıq, yük daşımaları və xam neft hasilatına cavabdeh olan iqtisadi mərkəzdir.
Missisipi çayının deltası, həmçinin 400 növ quş və inanılmaz bir sıra balıq, məməlilər, suda-quruda yaşayanlar və daha geniş ekosistem üçün kritik olan kiçik orqanizmlər də daxil olmaqla, zəngin vəhşi təbiətə ev sahibliyi edir.
Luiziana Dövlət Universiteti və Tulan Universitetinin tədqiqatçılarına görə, delta azalmağa davam edərsə, onun biomüxtəlifliyinin çox hissəsi itirilə bilər. İndi alimlər deltanın üzləşdiyi problemləri müəyyən etmək və ekosistemə təzyiqi azaltmaq üçün çoxillik tədqiqata başlayırlar.
Layihənin direktoru və geologiya və geofizika professoru Sem Bentlinin sözlərinə görə, layihənin əsas məqsədi geomorfik quru kütləsini gələcəyin nə gözlədiyini müəyyən etməkdir. Alimlər, həmçinin kövrək ekosistemin qorunmasına kömək edəcək bir plan hazırlamağa ümid edirlər.
Xəzər
“Cebheinfo.az”
