"Qəbzlik (konstipasiya) müasir həyat tərzinin ən yayılmış sağlamlıq problemlərindən biridir. Stres, qeyri-sağlam qidalanma və oturaq həyat tərzi kimi amillər bağırsaq hərəkətlərinin yavaşlamasına səbəb olur. Ancaq qidalanma vərdişlərindəki sadə dəyişikliklərlə qəbzliyin qarşısını almaq və onu aradan qaldırmaq mümkündür". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında həkim diyetoloq Şumarə Qaracayeva deyib.
Şumarə Qaracayeva sözlərinə belə davam edib:
Qəbzliyin səbəbləri nədir?
Qəbzliyin arxasında duran səbəblər fərqli olsa da, əsas faktorlar arasında bunlar göstərilə bilər:
• Kifayət qədər lif istehlak etməmək.
• Su və digər mayelərin çatışmazlığı.
• Stress və psixoloji gərginlik.
• Hərəkətsiz həyat tərzi.
• Sürətli və qeyri-sağlam qida seçimləri.
Bu səbəblərdən biri və ya bir neçəsinin birlikdə olması bağırsaq hərəkətlərini əngəlləyərək qəbzliyə yol açır.
Qəbzliyə qarşı ən yaxşı qidalar hansılardır?
Sağlam qidalanma bağırsaq funksiyalarını dəstəkləyərək qəbzliyi təbii yolla aradan qaldırır. Gəlin, bu problemlə mübarizədə hansı qidaların təsirli olduğuna nəzər salaq:
1. Liflə zəngin qidalar
Lif həzm sisteminin “motoru”dur. Həm həzmi asanlaşdırır, həm də bağırsaq hərəkətlərini sürətləndirir.
• Meyvələr: Alma, armud, kivi, ərik, gavalı, portağal.
• Tərəvəzlər: Brokoli, kələm, ispanaq, yerkökü, balqabaq.
• Tam taxıllar: Yulaf, kəpəkli düyü, tam buğda çörəyi.
• Qurudulmuş meyvələr: Xüsusilə qaysı və əncir qəbzlikdə çox təsirlidir.
2. Su və digər mayelər
Bağırsaq hərəkətləri üçün kifayət qədər maye istehlakı vacibdir. Gündə ən az 8-10 stəkan su içmək bağırsaqların funksiyasını tənzimləyir. Bununla yanaşı:
• Bitki çayları: Çobanyastığı, nanə, zəncəfil çayı rahatlama təmin edə bilər.
• Təbii meyvə şirələri: Xüsusilə ərik və gavalı şirəsi qəbzlik üçün təsirlidir.
3. Probiyotiklər
Bağırsaq mikroflorasını bərpa edən probiyotiklər qəbzlikdə mühüm rol oynayır.
• Yoğurt və kefir kimi fermentləşdirilmiş süd məhsulları.
• Turşular: Kələm və xiyar turşuları probiyotik mənbəyidir.
4. Sağlam yağlar
Sağlam yağlar bağırsaq hərəkətlərini yumşaldır.
• Zeytun yağı.
• Çiy qoz və badam.
• Avokado.
5. Toxumlar və çərəzlər
• Çia toxumu və kətan toxumu: Bu toxumlar bağırsaqları yumşaldır və bağırsaq hərəkətlərini stimullaşdırır.
• Badem və fındıq da faydalıdır.
Qəbzliyin qarşısını almaq üçün gündəlik vərdişlər
Qidalanma ilə yanaşı bəzi vərdişlər də qəbzliyin həllində mühüm rol oynayır:
1. Hərəkət edin: Gündəlik 30 dəqiqə gəzinti və ya fiziki məşq bağırsaq fəaliyyətini artırır.
2. Stressdən uzaq durun: Stres bağırsaq hərəkətlərinə birbaşa təsir edir. Meditasiya və nəfəs məşqləri faydalı ola bilər.
3. Daimi yemək saatları: Bağırsaqların “ritm”ini qorumaq üçün müəyyən vaxtlarda yemək yeyin.
4. Fast-food və işlənmiş qidalardan çəkinin: Onların tərkibində lif az, zərərli yağlar isə yüksəkdir.
Nəticə
Qəbzlik müalicə oluna bilən və əksər hallarda qarşısı alınan bir problemdir. Sağlam və balanslı qidalanma ilə birlikdə düzgün həyat tərzi seçimi bağırsaq hərəkətlərini normallaşdırır və ümumi sağlamlıq vəziyyətini yaxşılaşdırır. Əgər qəbzlik uzun müddət davam edərsə, mütləq bir mütəxəssisə müraciət edin.
Sağlamlığınız üçün qidanızı düzgün seçin, bağırsaqlarınızı dost qidalarla bəsləyin!".
Ayşən Vəli
