Beynəlxalq alimlər qrupu neytron ulduzları haqqında mövcud fikirləri pozan unikal kosmik obyekt aşkar edib. ASKAP J1839-0756 hər 6,5 saatda bir dəfə fırlanır, bu sinif obyektlər üçün rekord yavaş fırlanmadır.
Redaktor.az xəbər verir ki, araşdırma Nature Astronomy (Nature Astro) jurnalında dərc olunub.
Radio dalğaları yayan pulsarların və neytron ulduzların çoxu inanılmaz sürətlə fırlanır. Bununla belə, ASKAP J1839-0756 "ləngliyi" ilə diqqəti çəkir. Buna baxmayaraq, standart nəzəriyyələrə görə mümkün olmayan radio impulsları buraxmağa davam edir.
“Bizim məlumatımıza görə, çox yavaş fırlanan neytron ulduzları radio impulsları buraxmağı dayandırmalıdır. Lakin ASKAP J1839-0756 bu qaydaları pozur” - tədqiqat müəllifləri Manişa Kaleb və Yu Wing Joshua Lee deyib.
ASKAP J1839-0756 daha bir unikal xüsusiyyətə malikdir: o, iki əks maqnit qütbündən radio impulslar yayır. Bu fenomen hətta sürətli pulsarlar üçün olduqca nadirdir və belə yavaş cisimlər üçün ilk dəfə müşahidə olunur.
Bu obyekt Avstraliyada ASKAP radio teleskopunun köməyi ilə tapılıb. Onun qeyri-adi aktivliyi adi müşahidə zamanı müşahidə olunub: cisim 15 dəqiqə ərzində parlaqlığı 95% azalan radio partlayışları yayıb. Daha sonra uzunmüddətli müşahidələr partlamaların 6,5 saat fasilələrlə təkrarlandığını təsdiqləyib. Əlavə tədqiqat üçün komanda Avstraliyada ATCA teleskoplarından və Cənubi Afrikada MeerKAT teleskoplarından istifadə edib.
Bir fərziyyə ondan ibarətdir ki, ASKAP J1839-0756 güclü maqnit sahəsinə malik xüsusi növ neytron ulduzu olan maqnitardır. Bununla belə, maqnitarlar adətən daha sürətli fırlanır və onların dövrləri saniyələrlə ölçülür. Başqa bir nəzəriyyə onun ağ cırtdan ola biləcəyini göstərir - daha az kütləli bir ulduzun qalığı. Bununla belə, indiyədək heç bir ağ cırtdan radio partlayışlarının mənbəyi kimi müşahidə olunmayıb.
"Bu obyekt neytron ulduzlarının təbiətində mümkün olan şeylərə baxışımızı dəyişdirir. Bu, tədqiqat üçün yeni üfüqlər açır və bizi qurulmuş nəzəriyyələrə yenidən baxmağa məcbur edir", - deyə alimlər bildirib.
Turan İSMAYIL
