Toronto Universitetinin tədqiqatçıları aşkar ediblər ki, həddindən artıq stress yaddaşların düzgünlüyünə mənfi təsir göstərərək təhlükəsiz vəziyyətləri təhlükəli vəziyyətlərlə qarışdırmağa səbəb olur. Bunun səbəbi stressin beyində xatirələrin kodlaşdırılma üsulunu dəyişdirməsi və normaldan daha çox neyronları aktivləşdirməsidir.
Araşdırma Cell jurnalında dərc olunub. Siçanlar üzərində aparılan təcrübələr öyrənmədən əvvəl yaşanan stressin yaddaşların ümumiləşməsini artıra biləcəyini göstərib. Yalnız təhdidedici səslərə cavab verən nəzarət siçanlarından fərqli olaraq, stresli siçanlar bütün oxşar səslərə cavab veriblər. Alimlər bunu yaddaşın saxlanmasına cavabdeh olan neyron qruplarının ölçüsünün artması ilə əlaqələndiriblər. Bu artım amigdaladakı inhibitor neyronların fəaliyyətinin azalması ilə əlaqədardır. Məlum olub ki, bu prosesdə stress və emosional reaksiyaları tənzimləyən endokannabinoidlər mühüm rol oynayır. Bu, inhibitor neyronları zəiflədən və digər neyronların yaddaşa həddən artıq cəlb olunmasına səbəb olan stress səviyyələrini artırıb.
Farmakoloji üsullardan və genetik modifikasiyadan istifadə etməklə alimlər stressə məruz qalan siçanlarda yaddaşın dəqiqliyini bərpa edə biliblər. Bu kəşf TSSB və xatirələrin ümumiləşdirilməsi ilə əlaqəli digər pozğunluqların yeni müalicə üsullarının inkişafı üçün əsas ola bilər. Tədqiqata rəhbərlik edən professor Şina Josselin deyib: “Bizim araşdırmamız stressin xatirələrin kodlaşdırılmasına necə təsir etdiyini, onların dəqiqliyini pozduğunu göstərir”. O, bu disfunksiyaların effektiv müalicəsini yaratmaq üçün yaddaş mexanizmlərini başa düşməyin vacibliyini vurğulayıb.
//Gülnarə Abasova, Editor.az
