Təhsil eksperti Kamran Əsədov vurğulayır ki, məktəblərdə şagirdlərin telefon gətirməsinə və sosial şəbəkələrdən istifadəsinə ciddi məhdudiyyətlər qoyulması vacibdir. “Məktəblərdə şagirdlərin əsas diqqəti təhsilə və biliklərin inkişafına yönəlməlidir. Telefonlar və sosial şəbəkələr isə onların dərs zamanı fikrini yayındırır, akademik göstəricilərə mənfi təsir göstərir,” – deyə Kamran Əsədov qeyd edir.
Ekspert bildirir ki, aparılan tədqiqatlar sosial şəbəkələrdən istifadənin şagirdlərin akademik göstəricilərini ciddi şəkildə aşağı saldığını göstərir. “2019-cu ildə İngiltərədə aparılmış bir araşdırmaya əsasən, şagirdlərin sosial şəbəkələrdən gün ərzində 3 saatdan çox istifadə etməsi onların test nəticələrini təxminən 15%-ə qədər azalda bilər. Azərbaycanda isə orta statistikaya görə, məktəb yaşlı uşaqların təxminən 60%-i gündə ən azı 4-5 saat sosial şəbəkələrdə vaxt keçirir,” – deyə Kamran Əsədov sitat gətirir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov qeyd edir ki, mobil telefonlardan istifadə həmçinin şagirdlərin psixoloji sağlamlığına da mənfi təsir edir. “Sosial şəbəkələrdə davamlı olaraq paylaşım etmək və başqalarının paylaşımlarını izləmək şagirdlər arasında stress, özünə inamsızlıq və hətta depressiya hallarını artırır. ABŞ-da aparılan tədqiqatlara görə, sosial şəbəkələrin həddindən artıq istifadəsi məktəb yaşlı uşaqlarda depressiya riskini 25%-ə qədər artırır,” – deyə ekspert bildirir.
Kamran Əsədov əlavə edir ki, telefonların məktəbdə istifadəsi siniflərdə nizam-intizamın pozulmasına səbəb olur. “Müəllimlər dərs zamanı şagirdlərin telefonla məşğul olmasından şikayət edir. Bu, təkcə həmin şagirdin deyil, sinifdəki digər şagirdlərin də dərsə diqqətini yayındırır. Fransa bu problemi həll etmək üçün 2018-ci ildən məktəblərdə telefon istifadəsini tamamilə qadağan etdi və bu qərarın nəticəsində şagirdlərin akademik göstəricilərində əhəmiyyətli irəliləyiş müşahidə edildi,” – deyə ekspert sitat gətirir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirir ki, telefon və sosial şəbəkə məhdudiyyətləri şagirdlərin daha çox təhsil resurslarına və sosial fəaliyyətlərə yönəlməsinə imkan yarada bilər. “Azərbaycanda məktəblərdə telefon qadağasının tətbiqi ilə şagirdlər daha çox kitab oxumağa, idmanla məşğul olmağa və dərsdənkənar fəaliyyətlərə cəlb oluna bilər. Eyni zamanda, bu, valideynlərin də təhsil prosesində daha fəal iştirakını təmin edə bilər,” – deyə o vurğulayır.
Kamran Əsədov qeyd edir ki, telefon qadağasının tətbiqi ilə bağlı valideynlər və məktəb rəhbərlikləri arasında razılığın əldə edilməsi vacibdir. “Valideynlər uşaqların dərsdən sonra təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə telefonların tamamilə yığışdırılmasına qarşı çıxır. Buna görə də, məsələnin həlli üçün balanslı yanaşma tələb olunur. Məsələn, şagirdlərin telefonlarını dərs zamanı təyin olunmuş yerlərdə saxlamaq və yalnız təcili hallarda istifadəsinə icazə vermək mümkündür,” – deyə ekspert təklif edir.
Kamran Əsədov əlavə edir ki, şagirdlərin sosial şəbəkələrdə istifadəni məhdudlaşdırmaq üçün də maarifləndirici tədbirlər görülməlidir. “Uşaqlara sosial şəbəkələrin zərərli təsirləri barədə məlumat verilməli, onların vaxtlarını daha məhsuldar fəaliyyətlərə sərf etmələri üçün alternativ imkanlar yaradılmalıdır. İsveçdə məktəblərdə uşaqlar üçün rəqəmsal detoks proqramları tətbiq olunur və bu proqramlar çox uğurlu nəticələr verir,” – deyə o bildirir.
Təhsil eksperti Kamran Əsədov yekun olaraq vurğulayır ki, məktəblərdə telefon və sosial şəbəkə istifadəsinin məhdudlaşdırılması təkcə şagirdlərin akademik göstəricilərini deyil, həm də onların psixoloji və sosial inkişafını dəstəkləyəcək. “Bu tədbirlər həm təhsil sisteminin keyfiyyətini artıracaq, həm də şagirdlərin gələcəkdə daha uğurlu və sağlam fərdlər olmasına töhfə verəcək,” – deyə o fikirlərini tamamlayır.
Bəhman Hüseynli
