1990-cı ilin 20 Yanvar günü Azərbaycan xalqının tarixində həm hüzn, həm də qürur günü kimi xatırlanır. Həmin gecə SSRİ ordusunun Bakıya qanlı hücumu nəticəsində yüzlərlə insan şəhid oldu. Bu faciə xalqımızın milli iradəsini sarsıtmaq və azadlıq mübarizəsini boğmaq məqsədi daşısa da, əksinə, azadlıq yolunda dönüş nöqtəsinə çevrildi.
1980-ci illərin sonunda SSRİ-nin daxilində ciddi böhran yaşanırdı. Mikhail Qorbaçovun başladığı “Perestroyka” və “Qlasnost” siyasətləri milli respublikalarda azadlıq hərəkatlarını gücləndirmişdi. Ermənistan SSR Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları irəli sürərək, Dağlıq Qarabağı özünə birləşdirmək istəyirdi. Bu, Azərbaycanda kütləvi etirazlara və milli birlik hərəkatına səbəb oldu.
SSRİ rəhbərliyi bu mübarizəni təhlükə kimi qiymətləndirir, həmçinin Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini qorumaq üçün sərt tədbirlər planlaşdırırdı.
20 Yanvarın Səbəbləri
1. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarına qarşı xalqın artan etirazı.
2. Milli azadlıq hərəkatı: Azərbaycan xalqının SSRİ-dən ayrılaraq müstəqillik uğrunda mübarizəsi.
3. Moskvanın məqsədi: Azərbaycanda milli ruhu boğmaq, Qarabağ məsələsində Azərbaycanın mövqeyini zəiflətmək və müstəqillik hərəkatını zorla yatırmaq.
1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə SSRİ rəhbərliyinin göstərişi ilə Sovet ordusu Bakıya daxil oldu. Şəhərdə fövqəladə vəziyyət elan edilmədən ağır texnika və silahlardan istifadə edildi. Nəticədə, 147 nəfər şəhid oldu, yüzlərlə insan yaralandı, itkin düşənlər oldu. Bu qanlı müdaxilə SSRİ-nin Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi bir cinayət idi. Lakin bu hadisə xalqın milli birliyini gücləndirdi və azadlıq hərəkatını daha da alovlandırdı. 20 Yanvar hadisələri SSRİ-nin tənəzzül dövründə imperiya daxilində milli hərəkatları zor gücü ilə susdurmaq cəhdinin bariz nümunəsi idi. Qorbaçov rəhbərliyi bu qanlı addımı ilə SSRİ-nin dağılmasını yalnız sürətləndirdi.
Azərbaycan xalqı isə öz şəhidlərinin qanı bahasına milli iradəsini göstərdi və müstəqillik uğrunda mübarizəsini davam etdirdi. Nəticədə, 1991-ci ildə Azərbaycan öz müstəqilliyini elan etdi. 20 Yanvar faciəsi Azərbaycan tarixində təkcə hüzn günü deyil, eyni zamanda xalqın azadlıq iradəsinin simvolu kimi yadda qalıb. Bu gün şəhidlərin xatirəsi hər il böyük ehtiramla anılır. Onların qanı bahasına əldə edilən müstəqillik bu gün hər bir azərbaycanlı üçün müqəddəs dəyərdir.
Unutmayaq: 20 Yanvar qurbanları təkcə bir faciənin deyil, eyni zamanda milli qürur və azadlıq mübarizəsinin şəhidləridir. Onların xatirəsi əbədi yaşayacaq!
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
Fidan Bağırova
"Vətən Naminə" Şəhid Ailələrinə Dəstək İB-nın Uşaq və gənclər üzrə şöbə müdiri
