İstanbul, 28 yanvar, Günel Karatepe, AZƏRTAC
Hazırda dünyanın beş ölkəsində Azərbaycanın ticarət nümayəndəlikləri fəaliyyət göstərir. Xarici ölkələrdəki ticarət nümayəndəlikləri Azərbaycanın müvafiq ölkələrlə iqtisadi-ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi və bu sahədə maraqlarının qorunması, həmin ölkələrə mal və xidmətlərin ixracının artırılması, eləcə də ölkəmizin biznes mühitinin və investisiya imkanlarının təbliği istiqamətində çalışır. Ticarət nümayəndəlikləri İqtisadiyyat Nazirliyinin strukturuna daxil olmaqla, təmsil olunduqları ölkələrdə Azərbaycanın səfirlikləri və baş konsulluqlarının dəstəyi ilə fəaliyyət göstərir. Belə nümayəndəliklərdən biri də 2023-cü ilin iyun ayından etibarən ölkəmizin ən böyük iqtisadi-ticarət tərəfdaşlarından biri olan qardaş Türkiyənin İstanbul şəhərində fəaliyyətə başlayıb.
Azərbaycanın Türkiyədəki ticarət nümayəndəsi Tamerlan Tağıyev ticarət nümayəndəliyinin fəaliyyəti, qarşıda duran planlar ilə bağlı AZƏRTAC-a müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik:
- Tamerlan müəllim, Azərbaycanın Türkiyədəki ticarət nümayəndəliyinin əsas fəaliyyət istiqamətləri nədən ibarətdir?
- Ticarət nümayəndəliyimizin əsas məqsədi ölkəmizin biznes mühitinin və investisiya imkanlarının Türkiyədə daha geniş şəkildə tanıdılması, türkiyəli iş adamlarına Azərbaycanda mövcud olan təşviq və güzəşt mexanizmləri, idxal-ixrac imkanları haqqında məlumatların verilməsi, eyni zamanda, İqtisadiyyat Nazirliyi və digər aidiyyəti qurumlarla birgə investorlara müvafiq dəstəyin təmin edilməsidir. Bununla yanaşı, ticarət nümayəndəliyimiz iki ölkənin fiziki və hüquqi şəxsləri arasında işgüzar əlaqələrin qurulmasına, texnoloji transferin həyata keçirilməsinə köməklik göstərir, Azərbaycan və Türkiyə şirkətlərinin üçüncü ölkələrdə birgə fəaliyyət imkanlarını araşdırır. Nümayəndəlik Türkiyədə aidiyyəti dövlət qurumları, şirkətlər, müxtəlif beynəlxalq və yerli təşkilatların nümayəndələri ilə çoxsaylı görüşlər keçirib, tədbirlərdə iştirak edib. Bununla yanaşı, Azərbaycanda və xüsusilə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə mövcud investisiya imkanlarının təbliği məqsədilə nümayəndəliyimiz tərəfindən Türkiyədə 10-dan çox tədbir təşkil edilib, o cümlədən, sərgilərdə stendlə iştirak təmin olunub. Görüş və tədbirlər zamanı Azərbaycanda mövcud investisiya imkanları və perspektivlər, ölkəmizə investisiya qoyuluşunun üstünlükləri, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə, sənaye zonalarında, həmçinin Ələt Azad İqtisadi Zonasında yaradılmış imkanlar, güzəştlər və imtiyazlar, İnvestisiya Təşviqi Sənədi və digər əlverişli mexanizmlər, Azərbaycanın tranzit-logistika potensialı, gömrük, vergi və digər aidiyyəti istiqamətlər üzrə mövcud şərtlər, ölkəmizin ixrac potensiallı məhsulları və xidmətləri, “Made in Azerbaijan” brendi barədə ətraflı məlumatlar təqdim edilir.
- Azərbaycana investisiya qoyuluşunun üstünlükləri nələrdir və türkiyəli iş adamları ölkəmizdə hansı sahələrə maraq göstərirlər?
- Azərbaycanda etibarlı və dayanıqlı investisiya mühiti mövcuddur. İnvestorların hüquq və azadlıqları “İnvestisiya fəaliyyəti haqqında” Qanunla qorunur. Bununla yanaşı, qeyri-neft sektorunun inkişafı və investorlar üçün əlverişli biznes mühitinin yaradılması istiqamətində mühüm islahatlar həyata keçirilir. Hazırda Azərbaycanda 9 sənaye parkı, 4 sənaye məhəlləsi və qeydiyyata alınmış 24 aqropark mövcuddur. Sənaye parklarının rezidentləri 10 il müddətində mənfəət, əmlak və torpaq vergilərindən, həmçinin idxal olunan avadanlıqlar və texnika üçün əlavə dəyər vergisi (ƏDV) və gömrük rüsumlarından azaddırlar. Ələt azad iqtisadi zonasında isə istehsal fəaliyyəti ilə məşğul olan investorlar üçün müddət məhdudiyyəti olmadan ƏDV, mənfəət vergisi, gəlir vergisi, gömrük rüsumlarından azadolma ilə yanaşı, müxtəlif əlavə təşviqlər də təmin edilir. Bununla yanaşı, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd” konsepsiyalarının həyata keçirilməsi və bu ərazilərdə “yaşıl enerji zonası”nın yaradılması potensial investisiya sahələrinin genişləndirilməsinə təkan verib.
Qeyd edim ki, Azərbaycanın 10 ölkə ilə sərbəst ticarət anlaşmaları mövcuddur. Belə ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərməklə və “Made in Azerbaycan” brendi yaratmaqla investorlar həmin ölkələrin bazarlarına gömrüksüz çıxış imkanı əldə etmiş olurlar. Bu təşviq və imkanların türkiyəli iş adamlarının marağına səbəb olduğunu da müşahidə edirik. Nümayəndəliyimizin müvafiq istiqamətdə apardığı təşviqat və həyata keçirdiyi tədbirlər nəticəsində türk iş adamlarından ibarət 17 nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfərləri və aidiyyəti qurumlarla görüşləri təşkil edilib. Sözügedən şirkətlərdən 6-sı artıq Azərbaycanda şirkət təsis edib, onlardan “Asilsoy” MMC və “Birlik Dəri” MMC Ağdam Sənaye Parkında rezident statusu alıb. Məlumat üçün bildirmək istərdim ki, rezidentlərdən biri dəri və dəri məhsulları, digəri isə mətbəx avadanlıqları istehsal etməyi nəzərdə tutur.
Bundan əlavə, “İlgeno Plastik” şirkəti Bakı şəhərində artıq fəaliyyətə başlayıb, “Şakiroğlu Tarım Gıda Ürünleri” şirkəti isə kənd təsərrüfatı sektoruna investisiya qoyub. Həmçinin Türkiyənin “Gürok Group”, “Gen İlaç”, “Gedik Holdinq”, “Demirören” və digər aparıcı şirkətləri də Azərbaycana investisiya yatırıb, yaxud sərmayə qoyuluşu üzrə müvafiq prosedurları davam etdirirlər. Ümumiyyətlə, türkiyəli iş adamları Azərbaycanda daha çox tekstil, bərpaolunan enerji, qida, kənd təsərrüfatı, müdafiə, turizm, plastik, eləcə də şüşə və şüşə məmulatlarının istehsalı sahələrinə maraq göstərirlər. Həmçinin rəqəmsal xidmətlər, innovasiya və müasir texnologiyalara da marağın olduğunu görürük. Müşahidələrimiz göstərir ki, ölkəmizdə türkiyəli iş adamları tərəfindən həyata keçirilən kiçik və orta investisiya layihələri belə, çoxşaxəli effektə malikdir və qablaşdırma, nəqliyyat, xidmət, eləcə də digər istiqamətlərin inkişafına töhfə verir.
- Azərbaycan və Türkiyə arasında ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi məqsədilə nümayəndəlik tərəfindən hansı işlər görülür?
- Türkiyəli iş adamlarının ölkəmizə investor qismində cəlb edilməsi ilə yanaşı, Azərbaycanın mal və xidmətlərinin Türkiyədə tanıdılması və ixracının stimullaşdırılması istiqamətində də mütəmadi tədbirlər həyata keçiririk. Bu baxımdan, hazırda Azərbaycanın ixrac potensiallı məhsullarının Türkiyənin aparıcı supermarket və market şəbəkələrində, eləcə də onlayn platformalarda satışının təmin edilməsi üçün müvafiq danışıqlar aparılır. Həmçinin vurğulamaq istərdim ki, Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanmış Preferensial Ticarət Sazişinə edilmiş müvafiq dəyişikliyə əsasən, iki ölkə arasında preferensial şərtlərlə idxal və ixracı nəzərdə tutulan məhsulların sayı 2024-cü ildə hər bir ölkə üzrə 15-dən 30-dək artırılıb. Bununla yanaşı, mal və xidmətlərin Türkiyəyə ixracının stimullaşdırılması istiqamətində görülən işlər çərçivəsində Türkiyə ilə sərhəddə yerləşən Naxçıvan Muxtar Respublikasının (NMR) investisiya və ticarət imkanlarının genişləndirilməsi məqsədilə də işlər görülür. Onu da qeyd etmək istərdim ki, müvafiq istiqamətlər üzrə həm Azərbaycanın, həm də Türkiyənin aidiyyəti dövlət qurumları ilə sıx əməkdaşlığımız davam edir. Ticarət münasibətlərinin genişləndirilməsi məqsədilə Türkiyə tərəfində aparılan işlərdə Türkiyənin Ticarət Nazirliyinin dəstəyini xüsusi vurğulamaq istərdim.
- Azərbaycanın biznes mühitinin və investisiya imkanlarının təbliği nümayəndəlik tərəfindən hansı vasitələrlə həyata keçirilir?
- Ölkəmizin əlverişli işgüzar mühitinin türkiyəli iş adamlarına daha uyğun formatda tanıdılması üçün ticarət nümayəndəliyimiz tərəfindən mütəmadi işlər görülür. Qeyd etdiyim kimi, fəaliyyət dövrü ərzində nümayəndəliyimiz bir sıra yerli və beynəlxalq tədbirlərdə, o cümlədən sərgilərdə iştirak edib. Bununla yanaşı, müvafiq dövrdə Türkiyənin Ankara, İzmir, Bursa, Konya, Denizli, Kütahya, Batman, Alanya və İğdır kimi şəhər və bölgələrinə səfərlər təşkil edilib. Bu səfərlər zamanı həmin bölgələrin potensial investorlarına Azərbaycanın sərmayə imkanları təqdim edilib. Azərbaycanın investisiya mühiti, ölkəmizdə istehsal olunan ixrac potensiallı mal və xidmətlər barədə məlumatları geniş auditoriyaya daha interaktiv şəkildə təqdim etmək məqsədilə ticarət nümayəndəliyi tərəfindən müvafiq videoçarx hazırlanıb. Videoçarx və fəaliyyətimiz haqqında məlumatlar Türkiyənin müvafiq media resursları, İqtisadiyyat Nazirliyinin internet səhifəsi, həmçinin ticarət nümayəndəliyinin sosial media hesabları üzərindən ictimaiyyətə çatdırılır. Azərbaycanda, xüsusilə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yaradılmış əlverişli işgüzar mühit barədə ətraflı məlumatları əks etdirən, İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi – AZPROMO tərəfindən hazırlanmış “İnvestisiya bələdçisi” katoloqu və “İnvestisiya layihələri toplusu” türk dilinə tərcümə olunub və keçirdiyimiz görüş və tədbirlər zamanı iş adamlarına təqdim olunur. Bununla yanaşı, beş platformada mövcud olan və mütəmadi yenilənən sosial media hesablarımız üzərindən ölkəmizin investisiya mühiti və təşviq mexanizmləri, eləcə də investisiya layihələri barədə məlumatlar geniş ictimaiyyətə çatdırılır, süni intellekt imkanlarından yararlanmaqla müxtəlif məlumat çarxları hazırlanır və mediada yayılır.
- Ticarət nümayəndəliyinin gələcək planları haqqında nə deyə bilərsiniz?
- Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanmış sənədlər, o cümlədən investisiyaların təşviqi və qarşılıqlı qorunması, preferensial ticarət, ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması haqqında sazişlər ikitərəfli hüquqi bazanı daha da möhkəmləndirərək strateji əməkdaşlığımızın daha da genişləndirilməsi üçün güclü zəmin yaradıb. Ticarət nümayəndəliyi olaraq, İqtisadiyyat Nazirliyi və onun tabeliyində olan müvafiq qurumlarla, həmçinin digər aidiyyəti strukturların dəstəyi ilə iki ölkə arasında iqtisadi-ticarət sahədə əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi, strateji tərəfdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsinə töhfə vermək istiqamətində fəaliyyətimizi davam etdirəcəyik. Qarşılıqlı əməkdaşlığın genişləndirilməsi, yeni iqtisadi imkanların araşdırılması və birgə layihələrin həyata keçirilməsi üçün davamlı işlər görüləcək. Türkiyəli iş adamlarını və potensial investorları ölkəmizdəki biznes imkanları barədə məlumatlandırmaq, onları Azərbaycana cəlb etmək ilə bağlı səylərimiz davam edir. Eyni zamanda, məhsul və xidmətlərimizin Türkiyə bazarında daha geniş yer alması, ixrac potensialımızın artırılması və ticarət dövriyyəsinin genişləndirilməsi üçün də müvafiq addımlar atılacaq. Bu baxımdan, nümayəndəliyimiz tərəfindən Türkiyənin müxtəlif sənaye sahələri üzrə ixtisaslaşmış regionlarına səfərlərin təşkili, yerli iş adamları və investorlarla görüşlərin davam etdirilməsi və qarşılıqlı maraq doğuran sahələrdə əməkdaşlıq imkanlarının genişləndirilməsi nəzərdə tutulub. Xüsusilə, iqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişafına təkan vermək üçün müvafiq biznes forumlar, eləcə də təşviqat və məlumatlandırma tədbirləri təşkil olunacaq. Türkiyədə keçirilən aidiyyəti sərgilərdə iştirakın artırılması, bu sərgilər vasitəsilə mal və xidmətlərin, investisiya imkanlarının daha geniş ictimaiyyətə təqdim olunması da əsas prioritetlərimizdəndir. Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı iqtisadi-ticari əlaqələr yalnız tərəfdaşlıq deyil, həm də qardaşlıq münasibətlərinə əsaslanan birgə inkişaf modelidir. Gələcəkdə bu sarsılmaz əməkdaşlığın daha da yüksək zirvələrə çatdırılması üçün bütün imkanlarımızı səfərbər edəcəyik. İnanırıq ki, ortaq dəyərlərimiz və qarşılıqlı etimad üzərində qurulmuş əlaqələr təkcə iki ölkəyə deyil, bütövlükdə regionun iqtisadi inkişafına töhfə verəcək.
