ABŞ müttəfiqlərinin seçilmişlər ailəsi arasında ictimai mübahisə yaranıb. Ukrayna Livan və Qəzzada İsrail ordusunun ələ keçirdiyi Rusiya istehsalı olan silahların tezliklə Kiyevə təhvil verilməsi ilə öyünməklə İsraili çətin vəziyyətə salıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İsrail hakimiyyəti ukraynayönümlü mövqelərinə baxmayaraq, Moskvanın müəyyən etdiyi “qırmızı xətləri” keçməməyə çalışır, yalnız humanitar yardımların ötürülməsi ilə məhdudlaşır.
Xəbərin təbliği Ukraynanın İsraildəki səfirliyinin məlumatı dərc etməsi ilə başlayıb. Diplomatik nümayəndəlik, xüsusilə, ölkənin səfiri Yevgeni Korniyçuk və yəhudi dövlətinin Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərinin müavini Şaren Haskel arasında görüş barədə məlumat verib.
Ukrayna tərəfinin bəyanatlarına görə, görüşün əsas mövzusu ələ keçirilən silahlardan ibarət “silah payı”nın Kiyevə verilməsi ilə bağlı parlament təşəbbüsünün müzakirəsi olub.
Hərbi paketin tərkibi açıqlanmasa da, bu, çox güman ki, Kiyevin son aylarda çətinlik çəkdiyi artilleriya sursatlarına aiddir. Üstəlik, Livanın cənubundakı əməliyyat zamanı İsrail bir çox mərmi anbarını (məsələn, Kornet ATGM üçün döyüş sursatı da daxil olmaqla) aşkar edə bilib.
Maraqlıdır ki, Ukrayna münaqişəsinin əvvəlindən İsrail Rusiyanın hərəkətlərini pisləsə də, Kiyevin “silah donorları” qrupuna qoşulmağa cəsarət etmədi.
Həm Naftali Bennett və Yair Lapid liberal hökuməti, həm də Benyamin Netanyahunun ifrat sağçı koalisiyası Kiyev və Vaşinqtonun çoxsaylı çağırışlarına baxmayaraq, Ukrayna tərəfinə hərbi texnika və silah ötürməkdən ardıcıl olaraq çəkinirdi.
Təəccüblü deyil ki, İsrailin dəstəyi ilə bağlı xəbərlər Ukrayna xəbər agentlikləri tərəfindən sevinclə qarşılanıb, xüsusən, bundan bir qədər əvvəl Kiyev ABŞ-dan hərbi yardım almaq üçün 90 günlük “stop siyahısı”na salınıb və bu, həyəcana səbəb olub. Ukrayna səlahiyyətliləri arasında məğlubiyyət hissləri artıb.
Bununla belə, eyforiya tez bitib. Məsələyə yüksək səviyyəli İsrail rəsmiləri müdaxilə edib.
Rəsmi Təl-Əviv cəld izah etdi ki, Haskel və Korniyçuk arasında görüşdə müzakirə edilən “silah təşəbbüsü” hakim koalisiyanın kursu ilə üst-üstə düşmür.
Üstəlik, Xarici işlər nazirinin müavini vəzifəyə başlayanda hökumətin ümumi xəttinə zidd olmamaq üçün ehtiyatla “silah təşəbbüsü”ndən imzasını geri çəkib.
Əslində, Korniyçukla Haskel arasında keçirilən görüşdə konkret razılaşmalar yox, İsrail müxalifətinin hələ lobbiçilik edə bilmədiyi müvəqqəti layihələr müzakirə olunub.
Üçüncü tərəflər vasitəsilə
Rəsmi Təl-Əviv çox yaxşı başa düşür ki, Moskva ələ keçirilən silahların ictimai təhvil verilməsinə eyni cür reaksiya verəcək. Üstəlik, İsrailin “silah donorları” qrupuna keçməsi parlament müxalifəti üçün faktiki qələbə olacaq, çünki Kiyevə daha geniş yardım göstərmək ideyası Netanyahuya qarşı olan partiyalar tərəfindən lobbiləşdirilir. Knessetdəki bütün siyasi qüvvələr belə bir siyasi kompromislə razılaşmır və Netanyahunun müxalifətlə yaxınlaşması onsuz da sarsıntılı olan koalisiyaya yeni çatlar gətirməyə zəmanət verir.
Kiyevin iştahası artır: arsenallar tükəndikdən sonra söhbət İsrail hərbi sənaye kompleksindən məhsulların tədarükündən gedir.
Bununla belə, İsrailin son əməliyyatlar zamanı ələ keçirdiyi silahları Kiyevə təhvil verməkdən çəkinməsi onların təhvil verilməsindən tamamilə imtina etməsi mənasını vermir. Silah “ikinci” və “üçüncü əllər” vasitəsilə ötürülə bilər.
Ən son peyk məlumatları dolayısı ilə bu ehtimala işarə edir. Açıq mənbə kəşfiyyat agentliklərinin (OSINT) hesablamalarına görə, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus yük təyyarələri Almaniyadan İsrailə tez-tez uçur. Onların qayıdış yolu bir neçə ildir Avropanın “silah mərkəzi” olan Polşanın Rzeşov şəhərindən keçir.
Oradan “silah payı” rəsmi olaraq Varşava və Kiyevin digər avropalı tərəfdaşlarının sponsorluq yardımının bir hissəsi kimi köçürülə bilər. Eyni zamanda, İsrailin təchizatdakı rolu mümkün qədər aşağı səviyyədə saxlanılacaq. Bu çox hərəkətli strategiya İsrailin tələbini qane edir, o, kənardan baxsaq, Kiyevə silah tədarükünə özünün qoyduğu qadağanı pozmur, çünki silahlar Ukraynaya deyil, onları məhv edən ABŞ-a verilir. ABŞ da bundan faydalanır, çünki o, dövlət vəsaitlərini xərcləmədən və avropalı tərəfdaşlar vasitəsilə tədarükləri leqallaşdırmadan Ukrayna hakimiyyətini silah və sursatla dəstəkləməyə davam edə bilər.
Başqa bir sual: Ukrayna hakimiyyətinin, bəlkə də, istəmədən İsrail arsenallarına əlavə diqqəti cəlb etdiyi bir şəraitdə dolanma sxemi nə dərəcədə səmərəli olacaq?
Beləliklə, Təl-Əviv izlərini məharətlə örtsə də, İsraili rəsmən tərk etməyən silahların birdən-birə görünməsini izah etmək məcburiyyətində qalacaq.
Y. QACAR
