Bakı, TurkicWorld
Depressiya, asılılıq və epilepsiya kimi xəstəliklərin müalicəsində inqilabi yanaşma vəd edən beyin-kompüter interfeysi (BCI) texnologiyası Böyük Britaniyada klinik sınaqlara başlayır.
Yeni qurğu kəllə altına, lakin beynin xaricinə yerləşdirilir. Cihaz neyronların fəaliyyətini xəritələndirir və ultrasəs dalğaları ilə müəyyən bölgələri stimullaşdırır. Böyük Britaniyanın Qabaqcıl Tədqiqat və İnnovasiyalar Agentliyinin (Aria) maliyyələşdirdiyi bu layihə cihazın təhlükəsizliyini və effektivliyini yoxlamaq üçün təxminən 30 xəstədə sınaqdan keçiriləcək.
Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, neyrotexnologiyalar davamlı depressiya, epilepsiya və yemək pozğunluğu kimi xəstəliklərin müalicəsində yeni imkanlar yarada bilər. Ənənəvi elektrod əsaslı beyin implantlarından fərqli olaraq, ABŞ-ın “Forest Neurotech” şirkəti tərəfindən hazırlanmış bu cihaz ultrasəs texnologiyasından istifadə edərək beyin fəaliyyətini oxumaq və tənzimləmək funksiyasına malikdir.
Forest 1 adlı cihazın klinik sınaqları mart ayında başlayacaq və üç il yarım davam edəcək. İlk səkkiz ay tənzimləyici təsdiqlərin alınması üçün ayrılıb. Əgər cihaz uğurla sınaqdan keçərsə, o, depressiya kimi şərtlərin müalicəsi üçün daha geniş klinik tədqiqatlara keçəcək. Sınaqda müvəqqəti kəllə zədəsi olan xəstələr iştirak edəcək və beləliklə, əlavə cərrahi əməliyyatlara ehtiyac qalmayacaq.
Tədqiqat həmçinin etik və məlumat təhlükəsizliyi ilə bağlı suallar yaradır. UCL-in Tibbi Fizika professoru Kler Elvell bu texnologiyanın potensialına diqqət çəkərək, neyroetik məsələlərin inkişaf etdirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, beyinlə birbaşa qarşılıqlı əlaqədə olan bu cür texnologiyalarda xəstələrin rifahı hər şeydən üstün tutulmalıdır.
Qeyd edək ki, Forest 1 sınağı Aria-nın dəstəklədiyi 69 milyon funt sterlinq dəyərindəki “Dəqiq Neyrotexnologiyalar Proqramı” çərçivəsində həyata keçirilən 19 layihədən biridir. Bu proqram həmçinin sinir robotları, gen mühəndisliyi və laboratoriya şəraitində beyin orqanoidlərinin inkişafı kimi tədqiqatları əhatə edir.
