Bakı, 27 yanvar, AZƏRTAC
Trampın neftin qiymətini aşağı salmağa yönəlmiş siyasəti bazar dinamikası ilə uyğun gəlməyə bilər.
AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, Tramp administrasiyasının Rusiya, İran və Venesuela kimi əsas neft tədarükçüləri ilə bağlı siyasətini necə formalaşdıracağına dair qeyri-müəyyənlik bazarda davam edən riskin siqnalını verməkdə davam edir və qiymətlərin düşməsini məhdudlaşdırır. Yanvarın 10-da ABŞ Maliyyə Nazirliyi “Qazprom Neft”, “Surqutneftegas” və onların törəmə şirkətləri ilə yanaşı, Rusiyada yerləşən 30-dan çox neft-mədən xidməti provayderini də sanksiyalar siyahısına əlavə etdiyini açıqlayıb. Bu inkişafın ardınca “Brent” markalı neft son üç ayın ən yüksək həddinə çatıb.
Beynəlxalq enerji ekspertləri bildirirlər ki, Trampın prezidentliyə qayıdışından sonra onun kursunun, xüsusən də İran və Venesuelaya qarşı siyasətinin neft bazarına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edəcəyi gözlənilir. ABŞ-ın İrana qarşı “maksimum təzyiq” kampaniyasını bərpa edib-etməyəcəyinə dair qeyri-müəyyənliyin neft qiymətlərini artıracağı proqnozlaşdırılır.
Norveçdə yerləşən “Rystad Energy” konsaltinq şirkətinin vitse-prezidenti Xorxe Leon jurnalistlərə açıqlamasında bildirib ki, Trampın neftin qiymətini aşağı salmağa yönəlmiş siyasəti sektordakı bazar dinamikası ilə uzlaşmır. O, qarşıdakı dövrdə kapital intizamının və səhmdarların gəlirlərinin prioritet olacağını, derequlyasiyanın həqiqi təsirlərinin isə gələn ilə qədər görülə bilməyəcəyini vurğulayıb. “İnanıram ki, Tramp administrasiyasının ambisiyaları sənayenin milli siyasət məqsədlərini investorlar tərəfindən idarə olunan prioritetlərdən üstün tutmaq istəyini, həmçinin 2030-cu ildən sonra əsas qaz hövzələrində 1-ci dərəcəli inventarların tükənməsinin əhəmiyyətini daha çox qiymətləndirə bilər”, -deyə Leon vurğulayıb.
Ekspert əlavə edib ki, çox güman ki, kapital intizamı və səhmdarların gəlirləri Tramp administrasiyasının E&P idarəetmə qrupları üçün prioritetlərindən üstün olacaq, derequlyasiyanın həqiqi təsiri gələn il və ya daha çox müddət ərzində məhdudlaşdırılacaq.
Trampın Milli Enerji Fövqəladə Bəyannaməsi ilə yerli istehsalı artırmaq planlarının qısamüddətli təsirinin məhdud olacağına diqqət çəkən Leon, həmçinin İran və Venesuelaya təzyiq, Meksika və Kanada neftinə tariflərə diqqət çəkib. Bundan başqa, elektrikli avtomobilləri sahibləri daha yüksək qiymətə yağ alacaqlar. Hasilatın aqressiv artırılması strategiyasının neft bazarlarına ciddi təsir göstərməsi ehtimalı isə azdır.
Müstəqil Əmtəə Kəşfiyyat Xidmətinin neft bazarları və enerji keçidləri üzrə direktoru Ajay Parmarın sözlərinə görə, Trampın gözlənilməz siyasəti neft bazarlarına daha çox dəyişkənlik gətirəcək. Bununla belə, o qeyd edib ki, tənzimləyici dəyişikliklərin sektora təsiri məhdud olacaq.
Parmar Rusiyaya qarşı sanksiyaların davam etdirilməsinin neft qiymətlərinin gələcək istiqamətinin müəyyən edilməsində həlledici rol oynayacağını vurğulayaraq əlavə edib ki, Tramp həmin sanksiyaları ləğv etməyə qərar verərsə, neftin qiymətləri sürətlə 70 dollardan aşağı düşə bilər.
Ekspert onu da qeyd edib ki, İrana qarşı sanksiyaların bərpası qiymətlərə təsir edən digər əsas amil olacaq. Trampın 2018-ci ildə İrana qarşı bir sıra sanksiyalar tətbiq etdiyini xatırladan Parmar, həmçinin onların bərpasının İranın neft tədarükünü gündə 1 milyon barelə qədər azalda biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. O diqqətə çatdırıb ki, OPEC+ alyansı hazırda 5 milyon bareldən çox ehtiyat gücünə malikdir.
“Tramp neft qiymətlərinin bir barel üçün 80 dollardan aşağı qalmasını istəyəcək və bunu yerli neft tədarükünün təşviqi ilə davam etdirməyə çalışır. Bununla belə, onun qanunvericilik dəyişiklikləri vasitəsilə sektora təsir imkanlarının minimal olduğuna inanırıq. “ExxonMobil” və “Chevron” kimi əsas oyunçular indi ABŞ-ın şist yamaqlarında əhəmiyyətli iştiraka malikdir”, -deyə Parmar vurğulayıb. O əlavə edib ki, bu şirkətlər qanunvericilik dəyişikliklərinə və qısamüddətli qiymət dalğalanmalarına daha az reaksiya verirlər, bunun əvəzinə uzunmüddətli, sabit gəlirlərə diqqət yetirirlər. “Buna görə də Trampın strategiyasının neft bazarlarına əhəmiyyətli təsir göstərməyəcəyini düşünürük”, -deyə ekspert sözlərini yekunlaşdırıb.
